حسینیه آیت‌الله حق‌شناس | دین و زیبایی‌های آن-5

شرکت غیرمسلمانان در پیاده‌روی اربعین فقط به خاطر زیبایی و شکوه آن است/ برتری زیبایی‌های معنوی از زیبایی‌های مادی

پناهیان: در مراسمی مانند پیاده‌روی اربعین از گوشه و کنار دنیا کسانی شرکت می‌کنند که مسلمان نیستند؛ و فقط به دلیل زیبایی و شکوه اربعین و مراسم زیبای زائران اباعبدالله‌الحسین(ع) در این مراسم شرکت می‌کنند. در جهان، خبری نیست. در مقایسه بین زیبایی‌های معنوی با زیبایی‌های مادی، نمی‌توان زیبایی‌های مادی را ترجیح داد؛ مگر در مورد کسی که عقده‌ای باشد و از نظر روانی دچار بیماری شده باشد.

بخش‌هایی از پنجمین روز سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان در حسینیه آیت الله حق شناس با موضوع: «دین و زیبایی‌های آن» را در ادامه می‌خوانید:

دریافت در قالب PDF در ابعاد A4

دریافت در قالب PDF در ابعاد A5

به نمایش گذاشتن زیبایی دین بر عهده مؤمنین است / هر یک از ما باید پیام‌آور زیبایی‌های دین در محیط خود باشم

• در جلسات قبل بیان شد زیبایی دین یک حقیقت بسیار مهم است و درک این زیبایی شاخصی برای این است که آیا ما حقیقتاً از ایمان لازم و کافی برخوردار هستیم یا خیر؟ اگر ما مؤمن هستیم باید زیبایی ایمان را درک کنیم. نقطه مقابل این زیبایی، درک زشتی کفر و فسوق و عصیان است. فواید اجتماعی درک زیبایی دین بیان شد. جهان ما، جهانی پر از رقابت بین زیبایی ایمان ـ که زیبایی حقیقی است ـ با زیبایی کفر ـ که زیبایی تخیّلی است ـ شده است.
• در این جهان پر از رقابت بین این دو زیبایی، شما سربازان ارتش اسلام هستید که باید زیبایی اسلام را به نمایش بگذارید و این امر بر عهدۀ مؤمنین قرار داده شده است. هرکدام از ما باید پیام‌آور زیبایی‌های دین در محیط خود باشم. این کار باید وظیفه‌ای بسیار مهم تلقی شود. کسی نباید به این موضوع بی‌اعتنا باشد؛ کسی که بی‌اعتناست در قیامت کمبود و حسرت آن را احساس خواهد کرد؛ کمبود و حسرتی که غیرقابل جبران است. از طرف دیگر، کسی که خدمتی در جهت ترویج و نمایش زیبایی ایمان کرده است، از دیگران جلو خواهد زد؛ بدون آنکه کار آنچنان سخت و ویژه‌ای انجام داده باشد.

راه درک زیبایی دین چیست؟/ یکی از راه‌های مهم درک زیبایی دین، چشم بستن از زیبایی‌های دنیاست

• در این عرصه رقابت که بیشتر از منطق و استدلال، زیبایی به کار دفاع از دین و ترویج دین می‌آید، ما باید اولاً زیبایی ایمان و دین را درک کرده و به دیگران هم منتقل کنیم. درک زیبایی دین بر عهده ماست. اما راه درک زیبایی دین چیست؟ یکی از راه‌های بسیار مهم آن چشم بستن از زیبایی‌های دنیا است. این امر یکی از راه‌های درک زیبایی دین است. کسی‌که قلب خودش را سرشار از زیبایی‌های دنیا کند، نمی‌تواند زیبایی ایمان را بچشد. پیامبر اکرم(ص) ‌می‌فرمایند: «مَنْ کَانَ أَکْثَرُ هَمِّهِ نَیْلَ الشَّهَوَاتِ نَزَعَ‏ مِنْ‏ قَلْبِهِ‏ حَلَاوَةَ الْإِیمَان»(مجموعه ورام/ج2/116). کسی که اکثر همّتش رسیدن به خوشی‌های دنیا باشد، از قلب او شیرینی ایمان کَنده می‌شود. او حلاوت ایمان را نخواهد چشید.
• در روایت دیگری پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: « النَّظَرُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ فَمَنْ تَرَکَهَا خَوْفاً مِنَ اللَّهِ أَعْطَاهُ‏ اللَّهُ‏ إِیمَاناً یَجِدُ حَلَاوَتَهُ فِی قَلْبِه‏»(جامع الاخبار/293). نگاه، چشم چرانی و چشم گرداندن به سمت زیبایی‌های دنیا، تیری از تیرهای ابلیس است. کسی که چشمش را از این زیبایی‌ها ببندد، خدا به او ایمانی می‌دهد که حلاوت آن را در قلب خودش احساس می‌کند.

یکی از آسیب‌های ماهواره، برداشته شدن حلاوت ایمان از قلب است

• یکی از آسیب‌هایی که ماهواره برای مردم دنیا داشته است، سرگرم کردن آنها به زیبایی‌های دنیا است که شیرینی ایمان را از دل برمی‌کند. مواجهه با ماهواره نیاز به یک موج مردمی دارد و با قانون قابل کنترل نیست؛ البته قانون یک کار حداقلی انجام داده و وظیفۀ خودش را انجام می‌دهد و ممنوعیتی را قرار می‌دهد تا قبح این کار نریزد. باید به آشنایان و اقوامی که اهل ماهواره دیدن شده‌اند، خطر آن را گوشزد کرد. خطر آن این است که شیرینی ایمان چشیده نمی‌شود و حلاوت ایمان از قلب می‌رود، بعد از آن چه باید کرد؟ اگر حلاوت ایمان از بین برود با چه چیزی می‌توان سرگرم شد؟

حلاوت ایمان بسیار بیشتر از حلاوت دنیا است/ زیبایی‌های ظاهری دیگر نمی‌تواند غربی‌ها را سرگرم کند

• مزه حلاوت ایمان خیلی بیشتر از حلاوت‌های دنیا است. امیرالمؤمنین(ع) در یکی از کلمات حکمت‌آمیز خود می‌فرمایند: « زِینَةُ الْبَوَاطِنِ‏ أَجْمَلُ مِنْ زِینَةِ الظَّوَاهِر»(غررالحکم/393). زیبایی باطنی خیلی بیشتر از زیبایی ظاهری است. ماهواره‌ها و فیلم‌های غربی خیلی تلاش می‌کنند تا زیبایی ظاهری را منتقل کنند ولی ما زیبایی‌های باطنی بسیار فوق‌العاده‌ای در دین خود داریم که روزی جهان را فتح خواهد کرد. غرب امروزه به ته خط رسیده است. زیبایی‌های ظاهری دیگر نمی‌تواند غربی‌ها را سرگرم کند، آنها منتظر جرقّه‌ای از طرف ما هستند.

شرکت غیرمسلمانان در پیاده‌روی اربعین فقط به خاطر زیبایی و شکوه آن است/ زیبایی‌های معنوی برتر از زیبایی‌های مادی هستند

• در مراسمی مانند پیاده‌روی اربعین از گوشه و کنار دنیا کسانی شرکت می‌کنند که مسلمان نیستند؛ و فقط به دلیل زیبایی و شکوه اربعین و مراسم زیبای زائران اباعبدالله‌الحسین(ع) در این مراسم شرکت می‌کنند. در جهان، خبری نیست. در مقایسه بین زیبایی‌های معنوی با زیبایی‌های مادی، نمی‌توان زیبایی‌های مادی را ترجیح داد؛ مگر در مورد کسی که عقده‌ای باشد و از نظر روانی دچار بیماری شده باشد.

اگر هنرمندان بتوانند زیبایی معنوی را به نمایش بگذارند، مردم سراغ زیبایی ظاهری نمی‌روند

• هنرمندان ما هنوز به آنجا نرسیده‌اند که بتوانند زیبایی‌های باطنی را به نمایش بگذارند. اگر زیبایی‌های باطنی به نمایش گذاشته شود مردم از زیبایی‌های ظاهری دست برمی‌دارند. امروزه لذّت بردن از انواع تفریحات گناه‌آلود به پایان خط رسیده است. اگر یک فیلم خوب ساخته شود و به مردم جهان ارائه شود، مردم زیبایی‌های ظاهری خود را دور می‌ریزند. اینکه در برخی از تعابیر ذکر شده که امر ظهور امام زمان(عج) یک شبه اصلاح می‌شود، می‌تواند به دلیل همین لذّت نبردن از زیبایی‌های زندگی مادی باشد. مردم جهان از زیبایی‌های معنوی خبر ندارند.

این محبّت‌ها به امام حسین(ع) و اباالفضل‌العبّاس(ع) بعد از سالیان سال معجزه است

• غرب امروزه به انتهای کوچۀ بن‌بست رسیده است. در عالم خبری نیست، فریب شیطان را نخور؛ حریص نباش. زیبایی‌های باطنی قشنگ‌تر هستند. هیچکس نمی‌تواند علاقه‌ای را که ما به امام حسین(ع) و اباالفضل‌العبّاس(ع) داریم، به کس دیگری داشته باشد. برای هیچکدام از هنرمندان مشهور و محبوب جهان اینطور نبوده است که وقتی می‌میرند، کسی تا یکسال برایشان گریه کند. این محبّت ما به امام حسین(ع) و اباالفضل‌العبّاس(ع) بعد از سالیان سال معجزه است؛ درحالیکه نه فیلمی از آنها برای ما ساخته‌اند و نه آهنگی دارند که ما را به هیجان بیاورند. اشک‌هایی که ما می‌ریزیم، بیشتر از سر محبّت است، نه مصیبت؛ ما چون امام حسین(ع) را دوست داریم، طاقت شنیدن مصائب ایشان را نداریم. کار ما عشق‌بازی است نه عزاداری به معنایی که عوام آن را برداشت می‌کنند. لذا از مجلس امام حسین(ع) که برمی‌گردی، مسرور و سرحال هستی.
• امروزه دشمن در مقابل زیبایی جهانگیر امام حسین(ع) عاجز شده است. ولی متأسفانه ما این زیبایی امام حسین(ع) را به قدر کافی نمی‌فهمیم. ما یک ذرّه از این زیبایی را می‌فهمیم، چون دنیا هم برای ما زیبایی‌هایی دارد. درک زیبایی‌های دین منوط به این است که از زیبایی‌های دنیا صرف‌نظر کنی.

زیبایی‌های دنیا اصلاً در مقابل زیبایی‌های معنوی لذّتی ندارند

• باور کن دنیا زیبایی ندارد. این کار، مبارزه با نفس هم نمی‌خواهد. به خودت بگو: من اگر به زیبایی دنیا چشم بدوزم، دیگر لذّتی نخواهم برد. زیبایی‌های دنیا اصلاً در مقابل زیبایی‌های معنوی لذّتی ندارند. لذّت‌های دنیا برای انسان‌های عقده‌ای ممکن است لذّتی داشته باشند. نشاط را باید از زیبایی‌های معنوی بدست آورد، اگر کسی اینجا نشاط پیدا کند، از لذائذ دنیوی هم بیشتر بهره می‌برد. حضرت علی(ع) می‌فرماید: وَ اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَّ الْمُتَّقِینَ ذَهَبُوا بِعَاجِلِ الدُّنْیَا وَ آجِلِ الْآخِرَةِ فَشَارَکُوا أَهْلَ‏ الدُّنْیَا فِی دُنْیَاهُمْ وَ لَمْ [یُشَارِکْهُمْ أَهْلُ‏] یُشَارِکُوا أَهْلَ الدُّنْیَا فِی آخِرَتِهِمْ سَکَنُوا الدُّنْیَا بِأَفْضَلِ مَا سُکِنَتْ وَ أَکَلُوهَا بِأَفْضَلِ مَا أُکِلَتْ فَحَظُوا مِنَ الدُّنْیَا بِمَا حَظِیَ بِهِ الْمُتْرَفُونَ وَ أَخَذُوا مِنْهَا مَا أَخَذَهُ الْجَبَابِرَةُ الْمُتَکَبِّرُونَ ثُمَّ انْقَلَبُوا عَنْهَا بِالزَّادِ الْمُبَلِّغِ وَ الْمَتْجَرِ الرَّابِحِ أَصَابُوا لَذَّةَ زُهْدِ الدُّنْیَا فِی دُنْیَاهُم‏؛ (آگاه باشید! اى بندگان خدا! پرهیزکاران از دنیاى زودگذر به سلامت گذشتند و آخرت جاودانه را گرفتند. با مردم دنیا در دنیاشان شریک گشتند، امّا مردم دنیا در آخرت آنها شرکت نکردند، پرهیزکاران در بهترین خانه‏هاى دنیا سکونت کردند، و بهترین خوراک‏هاى دنیا را خوردند، و همان لذّت‏هایى را چشیدند که دنیاداران چشیده بودند، و از دنیا بهره گرفتند آنگونه که سرکشان و متکبّران دنیا بهره‏مند بودند. سپس از این جهان با زاد و توشه فراوان، و تجارتى پر سود، به سوى آخرت شتافتند. لذّت پارسایى در ترک حرام دنیا را چشیدند، و یقین داشتند در روز قیامت از همسایگان خدایند، جایگاهى که هر چه درخواست کنند، داده مى‏شود، و هر گونه لذّتى در اختیارشان قرار دارد؛ نهج البلاغه/نامه27).
• مؤمنین در دنیا بیشترین لذت‌هایی را که مترفین ممکن است ببرد را می‌برد، و بلکه بیش‌تر. «مترف» کسی است که پول دارد و پولش را برای لذّت خرج می‌کند، کسی که نگاه حرام دارد، کمتر لذّت می‌برد. کسی که همّ او شهوات است، کمتر لذّت می‌برد. سیستم بدن انسان اینگونه است، این مسأله به اعتقادات هم مربوط نیست.

لذت معنوی، غم معنوی هم به دنبال می‌آورد

• لذّت واقعی در لذّت‌های دنیوی نیست. لذّت در یک رابطۀ عاشقانه است که محبّت در آن واقعاً فراوان باشد. ان‌شاءالله خداوند متعال این چنین محبّتی را به ما هم بدهد. البته لذّت معنوی که ببری، غم معنوی هم نصیبت می‌شود. محبّت و عشق معنوی که در دل بیفتد، فراق دردناک معنوی هم سراغت می‌آید.
• امام حسین(ع) خیلی عزیز دلِ اهل‌بیتش بود. اهل‌بیت امام حسین(ع) خیلی ایشان را دوست داشتند. امام حسین(ع) هم خیلی آنها را دوست داشت. کسی که خدا را دوست داشته باشد، اطرافیان و خانواده خود را هم خیلی بیشتر از معمول دوست خواهد داشت. آدمی که خداپرست نیست، اصلاً طعم محبّت خانوادگی واقعی را نمی‌چشد، حالا امام حسین(ع) که از همه بیشتر خانواده‌اش و فرزندش را دوست دارد؛ در روز عاشورا چه صحنه‌هایی را باید شاهد باشد... لذّت اهل معنی بیشتر است، عشقشان بیشتر است، غم‌های معنوی‌شان هم بیشتر است.

دریافت در قالب PDF در ابعاد A4

دریافت در قالب PDF در ابعاد A5

حسینیه آیت‌الله حق‌شناس | دین و زیبایی‌های آن-4

شرایط امروز اقتضاء می‌کند «زیبایی دین» را به نمایش بگذاریم/ خانم‌ها در بیان زیبایی و زشتی‌‌ها وظیفه سنگین‌تری دارند، چون تأثیر بیشتری دارند

پناهیان: خانم‌ها وظیفۀ سنگین‌تری در موارد مربوط به زیبایی دارند. خانم‌ها بهتر از آقایان می‌توانند زشتی کارهای ناپسند را نشان دهند؛ اثر این کلام از خانم‌ها که «واه! فلان چیز چقدر زشت است» روی اطرافیان و فرزندان زیاد است. این بیان‌ها می‌تواند تغییر ایجاد کند. وقتی که خانم‌ها در محاورات خودشان چیزی را ناپسند و مکروه بشمارند، اثر آن به سرعت در جامعه دیده می‌شود.

بخش‌هایی از چهارمین روز سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان در حسینیه آیت الله حق شناس با موضوع: «دین و زیبایی‌های آن» را در ادامه می‌خوانید:

دریافت در قالب PDF در ابعاد A4

دریافت در قالب PDF در ابعاد A5

دوره فعلی دوره توجه به عواطف است/ ضرورت به نمایش گذاشتن زیبایی دین در دورۀ گرایش‌های عاطفی

• رابطه با پروردگار عالم یک رابطه حقوقی نیست، اگر رابطه انسان با خداوند را صرفاً یک رابطۀ حقوقی تعریف کنیم، نوعی اهانت به بارگاه ربوبی محسوب می‌‌شود. اگر این رابطه را صرفاً رابطه‌ای حقوقی ندانیم، پس باید به ابعاد عاطفی و زیباشناختی این رابطه هم توجّه کرد. اگر ما طوری دینداری کنیم که دیگران فکر کنند ما مجبور به دینداری هستیم و صرفاً به دلیل عقلانیت منفعت‌طلبانه و عقلانیتی که اقتضای دفع ضرر را دارد، دینداری می‌کنیم؛ این فکر و نگاه، مردم و خصوصاً جوانان را از دینداری مشمئز می‌کند. دوره فعلی، دوره‌ای نیست که صرفاً با استدلال‌ها و عقلانیت منفعت‌طلبانه بتوان یک فکر و مکتب را ترویج کرد؛ بلکه دورۀ عواطف و توجه به ابعاد عاطفی و احساسی انسان‌ها است. این شرایط اقتضاء می‌کند «زیبایی دین» را به نمایش بگذاریم.

مانع جدی کافران برای هدایت شدن، زیبا دیدن اعمال خود است

• برای به نمایش گذاشتن اهمیّت و قدرت زیبایی، از میان حدود 50 آیه که در مورد وجه مثبت و وجه منفی زیبایی است، چند آیه را می‌خوانیم تا معلوم شود که چگونه زیبا جلوه کردن عمل کافران و سبک زندگی آنها مانع هدایت‌شان می‌شود. در واقع قرآن می‌فرماید کافران چون عمل خودشان را زیبا می‌بینند، نمی‌توانند درست شوند. در سورۀ نمل می‌فرماید: «وَجَدْتُها وَ قَوْمَها یَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ فَهُمْ لا یَهْتَدُونَ»(نمل/ 24). قومی که به خورشید سجده می‌کردند و خورشیدپرست شده بودند، شیطان عمل آنها را برایشان زینت داده بود و از اینکه راه هدایت را پیدا کنند، مانع شده بود. چیزی که مانع هدایت شدن آنها به راه راست بوده است، زیبا جلوه کردن اعمالشان بوده است.
• در سورۀ عنکبوت می‌فرماید « وَ عاداً وَ ثَمُودَ وَ قَدْ تَبَیَّنَ لَکُمْ مِنْ مَساکِنِهِمْ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ وَ کانُوا مُسْتَبْصِرینَ»(عنکبوت 38). این آیه نیز تصریح دارد که شیطان با زیبا جلوه دادن اعمال قوم عاد و ثمود، مانع هدایت آنها شد. در سورۀ رعد نیز می‌فرماید: « بَلْ زُیِّنَ لِلَّذینَ کَفَرُوا مَکْرُهُمْ وَ صُدُّوا عَنِ السَّبیلِ وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ»(رعد/33). با توجّه به این دو آیه مانع جدی کافران برای هدایت این است که اعمال خود را زیبا پنداشتند. در آیه دیگری می‌فرماید: « وَ کَذلِکَ زُیِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَ صُدَّ عَنِ السَّبیلِ»(غافر/37). عمل زشت فرعون برای فرعون زیبا جلوه داده شده است و مانع هدایت او شده است.

فلسفۀ هالیوود زیبا جلوه دادن گناه است

• این یک واقعیت است که جهان را با زیبایی سر کار گذاشته‌اند. وقتی برای کسی کفر و فسوق و عصیان زیبا جلوه داده شود، دیگر هدایت نخواهد شد. اینکه صهیونیست‌ها و قدرت ابلیسی استکبار چیزی به نام هالیوود را طراحی می‌کنند یا برنامه‌های نامناسب ماهواره‌ای را درست می‌کنند، تحت فرمان ابلیس کار انجام می‌دهند و او دستور می‌دهد که زیردستانش کاری بکنند که گناه زیبا جلوه کند، معصیت و رفتار کفرآلود زیبا جلوه کند. قدرت زیبایی بسیار بالاست و مانع پذیرش این همه دلایل روشن برای هدایت می‌شود. باید کاری کرد زیبایی ظاهری کفر از چشم مردم بیفتد و متوجّه بشوند که این چیزها، شیرین نیست.

در مقابل روش ابلیس در زیبا جلوه دادن اعمال، چه باید کرد؟

• خداوند در سورۀ حجرات زیبایی ایمان را به عنوان هدیه ویژه خودش برشمرده است. باید از این هدیه خوب بهره‌برداری کنیم. این آیه می‌فرماید: وَ لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی‏ قُلُوبِکُمْ وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ(حجرات/7). در مقابل عملکرد ابلیس دو کار باید انجام داد: اول اینکه در مقابل زینت کفر و فسوق و عصیان، ما باید ایمان را نزد خودمان و نزد دیگران زیبا قرار دهیم. هر کسی که ایمان و رفتار مؤمنانه برایش زیبا است، با صدای بلند آن را فریاد بزند و آن را به دیگران هم نشان بدهد. وقتی که چیزی زیبا و محبوب شد، شما هم آن را بروز می‌دهی و آن را پنهان نمی‌کنی.
• کار دوم این است که کفر و فسوق و عصیان هم پیش ما مکروه و ناپسند باشد و آن را هم عنوان کنیم. کمترین مرتبۀ نهی از منکر همین است. امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «رسول خدا صلى الله علیه و آله به ما دستور داد که با افراد گنهکار، با چهره اى درهم کشیده رو به رو شویم؛ أمَرَنا رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله أن نَلقى أهلَ المَعاصی بِوُجوهٍ مُکفَهِرَّةٍ»(کافی/5/59) آدم از کسی که بی‌دلیل اهل روضه نیست و مجلس روضه را دوست ندارد، مشمئز می‌شود، و فکر می‌کند این آدم چه قساوت قلبی دارد که روضۀ امام حسین(ع) با عطر خوش معنوی‌اش، با صفای دلی که به انسان می‌دهد و رقّت قلبی که ایجاد می‌کند؛ دلش را نبرده است؟
• امام صادق(ع) درباره این آیه قرآن که می‌فرماید«و از کار زشتى که آن را مرتکب مى شدند یکدیگر را باز نمى داشتند» ـ فرمودند: آنها اعمال گنه‌کاران را انجام نمی‌دادند و در مجالس و محافل آنها نمی‌نشستند، اما وقتى با آنها روبه رو مى شدند به صورتشان مى خندیدند و با ایشان گرم مى گرفتند.( عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِهِ تَعَالَى کانُوا لا یَتَناهَوْنَ عَنْ مُنکَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ ما کانُوا یَفْعَلُونَ- قَالَ أَمَا إِنَّهُمْ لَمْ یَکُونُوا یَدْخُلُونَ مَدَاخِلَهُمْ وَ لَا یَجْلِسُونَ مَجَالِسَهُمْ وَ لَکِنْ کَانُوا إِذَا لَقُوهُمْ ضَحِکُوا فِی وُجُوهِهِمْ وَ أَنِسُوا بِهِمْ؛ وسائل الشیعه/12/269)

خانم‌ها در بیان زیبایی و زشتی‌ وظیفه سنگین‌تری دارند چون تأثیر بیشتری دارند

• خانم‌ها وظیفۀ سنگین‌تری در موارد مربوط به زیبایی دارند. خانم‌ها بهتر از آقایان می‌توانند زشتی کارهای ناپسند را نشان دهند؛ اثر این کلام از خانم‌ها که «واه! فلان چیز چقدر زشت است» روی اطرافیان و فرزندان زیاد است. این بیان‌ها می‌تواند تغییر ایجاد کند. وقتی که خانم‌ها در محاورات خودشان چیزی را ناپسند و مکروه بشمارند، اثر آن به سرعت در جامعه دیده می‌شود.
• حداقل نهی از منکر هم این است که ناراحتی خودت را در چهره نشان بدهی و قیافه‌ات را درهم کنی تا زشتی آن را نشان داده باشی. احساس زیبایی نسبت به ایمان و احساس زشتی نسبت به کفر و فسوق و عصیان؛ وظیفه ما است و طرحی است که خدا برای مقابله با کفر و عملیات شیطان، طراحی کرده است.

زیبایی و لذتی که از امام حسین(ع) چشیده‌ایم را به همگان اعلام کنیم

• ما باید برای زیبایی دین در دو جهت برنامه‌ریزی کنیم؛ یکی اینکه خودمان زیبایی دین را درک کنیم، دیگری اینکه دین زیبایی را برای دیگران هم به نمایش بگذاریم. از خانه، ماشین، گوشی همراه و...، می‌توان استفاده کرد تا زیبایی دین را به همه نمایش داد. آیا تو یک ذرّه بو، عطر یا مزّه‌ای از دینت استشمام نکرده‌ای تا به دیگران هم منتقل کنی؟ طراحی یک وبلاگ، نصب یک پرچم، نغمۀ یاحسین(ع) برای زنگ تلفن همراه و..، اگر کسی این مقدار هم در جلسات امام حسین(ع)، کیف نکرده است، پس چه کرده است؟
• چرا در مورد شعر گفتن، شعر خواندن و مدح امام حسین(ع) اینقدر به ما سفارش شده است؟ این‌ها راه‌هایی برای بیان زیبایی هستند. ما باید زیبایی و لذّتی را که برده‌ایم، به نمایش بگذاریم. آیا این همه عزادار امام حسین(ع) می‌آیند در خیابان به عزاداری بپردازند تا زیبایی آن چه را که چشیده‌اند، به دیگران هم نشان بدهند؟ در حالیکه زیبایی منطق دین است.
• چرا امام صادق(ع) در مورد شعر گفتن برای امام حسین(ع) اینطور می‌فرموده‌اند که اگر کسی یک بیت شعر برای حسین(ع) ما بگوید، بهشت بر او واجب می‌شود؟ (مَنْ أَنْشَدَ فِی‏ الْحُسَیْنِ‏ بَیْتاً فَبَکَى وَ أَظُنُّهُ قَالَ أَوْ تَبَاکَى فَلَهُ الْجَنَّة؛ کامل الزیارات/106). این نوحه جواب دادن‌ها در سینه‌زنی برای امام حسین(ع) بی‌مبنا نیست. وقتی همه نوحه را جواب می‌دهند، زیبا می‌شود. چرا شعر اینگونه است؟ چون مربوط به زیبایی دین است.

بی‌دینی با تخیل زیبا بودن رواج پیدا می‌کند

• خداوند در آیات مختلفی -که اشاره کردیم- به این مطلب اشاره می‌فرمایند که بی‌دینی با تلقی و تصوّر و تخیل زیبایی رواج پیدا می‌کند. زیبایی دین را جدی بگیریم و برای آن فکر و برنامه‌ریزی کنیم. زیبایی دین را فقط به آدم‌های احساسی مربوط ندانیم. چگونه می‌توان احساس را پنهان کرد در حالیکه در دعای ندبه خطاب به امام زمان(عج) می‌فرماید «عزیزٌ علیَّ أن اَبکیکَ و یَخذُلکَ الوَرَی؛ برای من سخت است که من برایت گریه کنم ولی بقیه مردم برایت گریه نکنند؛ من می‌خواهم همه برای تو بسوزند.»(مفاتیح الجنان/دعای ندبه).

قرآن کریم در معرفی زیبایی و زشتی اصلاً تعارف ندارد /قرآن زشتی غیبت را چگونه بیان کرده است؟

• درک زیبایی دین و درک زشتی بی‌دینی مهم است و باید این زیبایی و زشتی را به دیگران هم منتقل کرد. قرآن کریم در معرفی زیبایی و زشتی اصلاً تعارف ندارد. مثلاً زشتی غیبت کردن را به صراحت اعلام می‌فرماید و برای دور کردن ما از غیبت نمی‌فرماید که اگر غیبت کنید به جهنّم می‌روید و اگر غیبت نکنید به بهشت می‌روید؛ قرآن اینگونه نیست که منفعت‌طلبانه ما را از غیبت دور کند؛ می‌فرماید غیبت نکن، و برای بیان زشتی غیبت می‌فرماید: «أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ‏ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ؛ آیا دوست داری گوشت برادرت را که مرده است بخوری؟»(حجرات/12). در این روش، قرآن به صورت توصیفی به بیان زشتی غیبت می‌پردازد تا ما را از آن نهی کند. منطق کفر برای گسترش خود، زیبایی است، منطق دین هم برای گسترش باید زیبایی باشد.

دستجات عزاداری به زیباکردن فرهنگ جامعه کمک می‌کند

• یکی از وجوه زیبایی، ادب است. یکی از وجوه زیبایی، مراسم است. یکی از وجوه زیبایی مناسک است. یکی از جاهایی که زیبایی جلوه می‌کند، رسمی و مناسکی است که همه با هم بصورت مؤدبانه آن را اجرا کنند. این، یکی از جایگاه‌های تجلّی زیبایی است. رسم محرم این است که عزادار با دسته بیرون می‌رود و همین رسم‌ها به زیبا کردن فرهنگ جامعه و زیبایی یک تفکّر کمک می‌کند.

تعظیم شعائر، نشانه تقوای قلب است

• آداب و مناسک را در قرآن کریم هم می‌توان سراغ گرفت. در سوره حج می‌فرماید: « وَ مَنْ یُعَظِّمْ‏ شَعائِرَ اللَّهِ‏ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوب»(حج/32) کسی که نشانه‌های خدا را تعظیم بدارد، این از تقوای قلبش سرچشمه گرفته است. کسی که گناه را ترک می‌کند، تقوای عملی دارد، ولی وقتی نشانه‌های خدا را تعظیم می‌کنی، این تقوای قلب است. تقوای قلب، مرتبه‌ای بالاتر از تقوای عملی و جوارحی دارد.

معنای این آیه را هیئتی‌ها خوب متوجّه می‌شوند...

• در آیه دیگری می‌فرماید: « إِنَ‏ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّه»(بقره/158) در صفا و مروه چه اتفاقی افتاده که نشانه خدا شده است؟ آیا پیغمبری را در آنجا کشته‌اند؟ معنای این آیه را هیئتی‌ها خوب متوجّه می‌شوند؛ تعظیم صفا و مروه اینگونه است که باید هفت مرتبه بین صفا و مروه بروی و مردان باید هروله کنند. قصه صفا و مروه این بوده که روزی مادری در این سرزمین بوده که بچه‌اش تشنه بوده است، و برای رضای خدا هم به این سرزمین مهاجرت کرده بودند؛ به بچه او تیری نزده بودند، و دست آخر هم زیر پای بچه، چشمه‌ای باز شد. فقط چون این مادر هفت مرتبه بین صفا و مروه دویده بود، تا روز قیامت همه حاجی‌ها باید اینجا بدوند. دیگر قرآن چطوری می‌تواند از کربلا برای ما بگوید...

دریافت در قالب PDF در ابعاد A4

دریافت در قالب PDF در ابعاد A5

حسینیه آیت‌الله حق‌شناس | دین و زیبایی‌های آن-3

نمایش زیبایی دین، یک راهکار مبنایی برای مقابله با تهاجم فرهنگی/ عدم انتقال زیبایی دین؛ یک خلأ جدی در نظام تعلیم و تربیت/ حضور دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها، نمونه‌ای مهم از نمایش زیبایی دین/به خیابان نیامدن برخی هئیت‌ها اشتباه بزرگی است

پناهیان: یکی از اشتباهات بزرگ این است که برخی از هیئت‌ها و دسته‌های عزاداری به خیابان‌ها نمی‌آیند؛ این خیلی اشتباه است. در حالیکه باید زیبایی عشق ورزیدن به امام حسین(ع) را به نمایش گذاشت، این شور حسینی و علاقه به اباعبدالله(ع) را باید به نمایش گذاشت. محبّت به امام حسین(ع) را باید ابراز کرد و درصد این ابراز محبّت در حسینیه خیلی کمتر از میزان ابراز این محبّت در خیابان است. مودّت؛ محبّتی است که ابراز می‌شود و باید آن را اعلام کرد تا همه بدانند. قرآن هم بر مودّت نسبت به اهل بیت(ع) تأکید کرده و می‌فرماید: « قل لا أَسْئَلُکُمْ‏ عَلَیْهِ‏ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى»

بخش‌هایی از سومین روز سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان در حسینیه آیت الله حق شناس با موضوع: «دین و زیبایی‌های آن» را در ادامه می‌خوانید:

دریافت در قالب PDF در ابعاد A4

دریافت در قالب PDF در ابعاد A5

«درک زیبایی دین» اولین پاداش دنیوی مؤمن است/ زیبایی، یکی از نیازهای اصلی و حیاتی مؤمن است

• خداوند در قرآن کریم وعده داده‌اند که یکی از نتایج ایمان آوردن به پروردگار عالم این است که خداوند ایمان را در قلوب مؤمنین زیبا و محبوب قرار می‌دهد.(لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإِیمانَ وَ زَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُمْ؛ حجرات/7) این مورد، از اولین پاداش‌های معنوی و مهمی است که خداوند در این دنیا به مؤمن عنایت می‌کند. در نقطه مقابل کفر، فسوق و عصیان مورد اکراه و ناپسندی مؤمن قرار می‌گیرند.(وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ) این عنایت پروردگار است که در دل انسان، چیزی را زیبا و چیزهایی را زشت قرار می‌دهد.
• ضرورت توجه به بحث زیبایی، و تبیین جایگاه آن مهم است. در روان‌شناسی، جدول «مازلو» جدول مشهور و قابل اعتنایی است. در این جدول بصورت هرمی نیازهای انسان طبقه‌بندی شده است. اولین نیاز انسان در این جدول که در پایین و پایۀ هرم جا می‌گیرد، نیازهای مادی برشمرده می‌شود و بعد از آن سراغ نیاز لذّت می‌روند، سپس سراغ اعتبار و...؛ در بالای این هرم، آخرین مورد از نیازهای انسان، زیبایی است. یعنی بعد از اینکه تمام نیازها تأمین شد، انسان دوست دارد که محیطی زیبا هم داشته باشد. در این جدول، زیبایی آخرین نیازی است که خودش را نشان می‌دهد. انسان هم نیازهای حیاتی دیگر را بر زیبایی مقدم می‌دارد ولی آدمِ اهل دین، آدمی است که نیاز به زیبایی هم جزء نیازهای اصلی و حیاتی او قرار می‌گیرد.

عجب؛ اثر منفی زیبا ندیدن ایمان و لذت نبردن از دینداری

• دین باید برای ما زیبا باشد و به عنوان یک شاخص کنترل شود. برای اینکه ایمان را معاینه فنی کنیم که ایرادی دارد یا خیر، باید ببینیم آیا ایمان در قلب ما زیبا هست یا خیر؟ محبوب هست یا نه؟ آیا کفر و فسوق و عصیان، در قلب زشت هست یا نه؟ زیبا نبودن ایمان دارای دو اثر منفی دارد. اثر منفی اول، ایجاد عُجب است. که کنترل آن اصلاً کار ساده‌ای نیست. ولی اگر از دینداری لذّت برده باشی، دچار عُجب نمی‌شوی؛ مانند حضور در مجالس عزای امام حسین(ع) که چون لذت برده‌ای دچار غرور نمی‌شودی. زیبایی دین مانع عُجب و غرور می‌شود و درک این زیبایی یک ضرورت است که نمی‌تواند آخرین نیاز انسان قرار بگیرد. نگاه خود به زیبایی دین را به عنوان یک شاخص ضروری قرار دهیم.

اقتضای جامعه و جهان امروز، بیشتر تبیین «زیبایی دین» است، تا تبیین «ضرورت دین»

• ما در دنیا بین ضرورت و زیبایی فرق می‌گذاریم و اولویت را به ضرورت می‌دهیم و بعد به زیبایی می‌پردازیم. ولی درک کردن زیبایی ایمان یک ضرورت است. ما باید از دین و نماز و عبادت خود لذّت ببریم و زیبایی آن را درک کنیم و الّا یا اعمال ما فایده‌ای نخواهد داشت و یا فایده آن فاسد می‌شود. لذا ما می‌خواهیم از زیبایی دین صحبت کنیم. اینکه عده‌ای می‌گویند: «آقا از ضرورت دین صحبت کن! چرا فقط به زیبایی دین چسبیده‌ای؟»، درست نیست. بلکه اقتضای جامعه ما و جهان ما این است که کمتر از ضرورت دین صحبت کنیم و بیشتر از زیبایی دین صحبت کنیم و زیبایی دین را بیشتر به نمایش بگذاریم. در جهانی که ابلیس دنیا و عمل مردم را برایشان زیبا می‌کند؛ دین هم باید زیبایی خودش را به رخ بکشد. ما باید با کسانی رقابت کنیم که دنیا و کفر و فسوق و عصیان را زیبا؛ و ایمان را زشت نشان می‌دهند.

انتقال زیبایی دین، یک راهکار مبنایی برای مقابله با تهاجم فرهنگی است/ دانش‌آموز باید در مدرسه زیبایی دین را درک کند/ عدم انتقال زیبایی دین؛ یک خلأ جدی در نظام تعلیم و تربیت است

• سبک آموزش‌های دینی در مدارس ما از جهاتی صحیح نیست. دانش‌آموز باید در مدرسه زیبایی دین را درک کند ولی انتقال زیبایی‌های ایمان در اولویت‌های برنامه‌ریزی‌ آموزشی و فرهنگی نیست. عدم انتقال زیبایی دین؛ یک خلأ جدی در نظام تعلیم و تربیت است. اگر زیبایی و محبوبیت ایمان منتقل شود، جوانان ما دنبال چیز دیگری نخواهند رفت. زیبا و محبوب دیدن گناه است که جوان را به سمت خودش می‌کشد وگرنه روح پاک جوان، از پلیدی کراهت دارد. روش انتقال دین به جوان بسیار مهم است. هر متدینی موظف است طوری رفتار خود را مراعات کند که زیبایی دین به دیگران هم منتقل شود. لذا انتقال زیبایی دین، یک راهکار مبنایی برای مقابله با تهاجم فرهنگی است. و زیبایی دین از نظر اجتماعی هم یک ضرورت است.

حسادت؛ دیگر اثر منفی زیبا ندیدن ایمان و لذت نبردن از دینداری

• در خصوص ضرورت زیبایی دین برای فرد، باید به خطر ایجاد حسادت توجه کرد. برای کسی که از دین لذّت نمی‌برد، خطر حسادت نسبت به گناهکار وجود دارد. هیچ یک از عزاداران امام حسین(ع) نسبت به کسانیکه عاشورا و تاسوعا را به مسافرت تفریحی می‌روند، حسادت نمی‌کنند، چون مطمئن هستند خودشان بسیار بیشتر بهره برده‌اند. کسی که از دین خودش لذت کامل می‌برد، گرایش دیگران به شهوات برایش نه تنها باعث حسادت نمی‌شود، بلکه کار آنها را سبک و خوار می‌شمارد. در روایتی حضرت علی(ع) می‌فرمایند: « مَنْ کَمُلَ‏ عَقْلُهُ‏ اسْتَهَانَ‏ بِالشَّهَوَات‏» کسی که عقلش کامل شود، پرداختن به شهوات را خوار می‌شمارد(غررالحکم/604). اگر کسی زیبایی دین را درک نکند، به اهل دنیا حسادت خواهد کرد. پس درک زیبایی دین، یک ضرورت است. در ادعیه هم ذکر شده که خدایا زیبایی و شیرینی محبت خودت را به من بچشان(أَذِقْنَا حَلَاوَةَ وُدِّک‏؛ مفاتیح الجنان، مناجات خمس عشر)

ضرورت نمایش اجتماعی زیبایی دین/حضور دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها، نمونه‌ای مهم از نمایش زیبایی دین/به خیابان نیامدن برخی هئیت‌ها اشتباه بزرگی است

• ضرورت زیبایی دین از حیث اجتماعی نیز موضوعی بسیار مهم است. یکی از اشتباهات بزرگ این است که برخی از هیئت‌ها و دسته‌های عزاداری به خیابان‌ها نمی‌آیند؛ این خیلی اشتباه است. در حالیکه باید زیبایی عشق ورزیدن به امام حسین(ع) را به نمایش گذاشت، این شور حسینی و علاقه به اباعبدالله(ع) را باید به نمایش گذاشت. محبّت به امام حسین(ع) را باید ابراز کرد و درصد این ابراز محبّت در حسینیه خیلی کمتر از میزان ابراز این محبّت در خیابان است. مودّت؛ محبّتی است که ابراز می‌شود و باید آن را اعلام کرد تا همه بدانند. قرآن هم بر مودّت نسبت به اهل بیت(ع) تأکید کرده و می‌فرماید: « قل لا أَسْئَلُکُمْ‏ عَلَیْهِ‏ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى(شوری/23)‏» مودّت، واجب است. در جهان هیچ تجمعی پرشورتر از دسته عزاداری امام حسین(ع) وجود ندارد. امروزه بی‌دینی با زیبا جلوه دادن و عاشقانه جلوه دادن خود، رواج پیدا کرده است. دین هم با زیبایی دینداری رواج پیدا می‌کند و این زیبایی نیاز به ظاهر شدن در اعمال و رفتار دارد. زیبایی و شکوه دینداری را باید به دیگران منتقل کنیم.

محرومیت از شیرینی دین؛ کمترین عذاب دنیوی است

• اگر خدا بخواهد کسی را مجازات کند، کمترین بلایی که سر او می‌آورد این است که حلاوت دینداری را از او می‌گیرد. امام صادق(ع) می‌فرمایند: در روایتی نقل شده است که «أَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَى دَاوُدَ ع إِنَّ أَهْوَنَ مَا أَنَا صَانِعٌ بِعَالِمٍ غَیْرِ عَامِلٍ بِعِلْمِهِ أَشَدُّ مِنْ سَبْعِینَ عُقُوبَةً بَاطِنَةً أَنْ أُخْرِجَ مِنْ قَلْبِهِ حَلَاوَةَ ذِکْرِی‏؛ کمترین کاری که با بنده‌ای به فهم دینی خودش عمل نمی‌کند این است که حلاوت ذکر خودم را از او می‌گیرم.» (مستدرک الوسائل/4/96)

بچه‌های امام حسین(ع)؛ نمونه‌هایی کامل از کسانی که لذت دین را چشیده بودند

• اگر انسان از لذّتی که از دین برده است. لبریز باشد، اخلاقش فرق می‌کند؛ دیر عصبانی می‌شود، دیر ناراحت می‌شود؛ آرامش او به راحتی به هم نمی‌خورد. یکی از افسران یزید بعد از اتمام واقعۀ کربلا اعتراف می‌کرد که در راه کربلا تا کوفه و شام، برخورد بسیار توهین‌آمیز و زشتی با خانواده و فرزندان امام حسین(ع) داشتیم ولی هیچکدام از فرزندان این خانواده یکبار هم یک کلمه زشت به ما نگفتند...

دریافت در قالب PDF در ابعاد A4

دریافت در قالب PDF در ابعاد A5

صوت | جلسه سوم حسینیه آیت الله حق شناس(ره)

موضوع سلسله جلسات:دین و زیبایی های آن

 

حسینیه آیت‌الله حق‌شناس | دین و زیبایی‌های آن-2

داشتن انگیزۀ سالم برای «امر به معروف و نهی از منکر»، در گرو درک زیبایی دین است

پناهیان: مؤمن باید آنقدر از دین لذّت برده باشد و لبریز از زیبایی دین باشد که به دنیای دیگران نگاه هم نکند. چرا مؤمنین گاهی نسبت به دنیا میل و کششی احساس می‌کنند؟ چون به اشتباه تصوّر می‌کنند که دنیای دیگران زیبا است. کشش دنیا به این تصوّر باطل برمی‌گردد که اهل دنیا، از دنیای خود خیلی لذّت می‌برند.

بخش‌هایی از دومین سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان در حسینیه آیت الله حق شناس با موضوع: «دین و زیبایی‌های آن» را در ادامه می‌خوانید:

دریافت در قالب PDF در ابعاد A4

دریافت در قالب PDF در ابعاد A5

درک زیبایی دین به اذن خدا ممکن است / ما می‌توانیم مقدّمات درک زیبایی دین را فراهم کنیم

• درک زیبایی دین، یک امر حصولی است و نیاز به اذن و لطف الهی دارد ولی مقدّمات آن تحصیلی است. نتیجه این مقدمات را خدا باید عنایت کند که همان درک زیبایی دین است. با توجه به آیۀ شریفه « وَ لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی‏ قُلُوبِکُمْ وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ(حجرات/7)» معلوم می‌شود که این زیبا قرار دادن ایمان، هدیۀ ویژۀ الهی است و از امدادهای غیبی خدا محسوب می‌شود. درک شیرینی ایمان، قطعه‌ای از بهشت و رضوان الهی است که در این دنیا محقق می‌شود و اجر و پاداشی است که خدا در همین دنیا به مؤمنین می‌دهد و این، کار خداست. ما مقدّمات درک زیبایی دین را فراهم می‌کنیم و زیبایی دین و ایمان را خدا در دل ما قرار می‌دهد. آن چیزی که کار ماست و باید با آن مقابله کنیم، بیشتر در طرف دیگر این زیبایی قرار دارد. نقطۀ مقابل زیبایی دین، زیبایی دنیا و زیبایی اعمال ما است.

زیبایی دین، یک عبارت قرآنی است، نه یک بحث ذوقی

• وقتی صحبت از زیبایی می‌شود، این‌گونه نیست که به بحثی ذوقی پرداخته باشیم، چون وقتی بحثی را ذوقی بدانیم، از اهمیّت آن کاسته‌ایم. زیبایی دین، یک عبارت قرآنی است و ریشۀ قرآنی دارد. زینت ایمان در قلوب مؤمنین، یک کار عبث نیست، چون خدا کار عبث نمی‌کند. از طرف دیگر زیبایی دنیا و زیبایی اعمال در نزد کافران هم، کلامی ذوقی نیست و مورد توجّه قرآن کریم بوده است. زیبایی جایگاهی جدّی در حیات بشر و در دین دارد.

عُجب و حسادت، خطر بی‌توجهی به زیبایی دین

• این نگرانی جدی وجود دارد که اگر کسی به زیبایی دین نپردازد، لذّتش از دینداری کم شود، و اگر لذّت کسی از دنیداری کم شود، دچار عُجب می‌شود؛ چون به حدّ لازم بهره و لذّت نبرده است. در صورت لذّت نبردن از دینداری نه تنها عُجب پیدا می‌شود، بلکه حسادت هم ایجاد می‌شود و فرد دیندار به فرد بی‌دین حسادت می‌کند. فرد مذهبی‌ای که از دین لذّت کافی نبرده است، وقتی گناه یک فرد بی‌دین را می‌بیند، در ظاهر از رفتار گناهکار ناراحت می‌شود ولی علّت واقعی ناراحتی‌اش، ریشه در دینداری ندارد بلکه بخشی از آن از روی حسادت است. او با خود می‌گوید: چرا گناهکار کیف می‌کند ولی من کیف نمی‌کنم؟!

داشتن انگیزۀ سالم برای «امر به معروف و نهی از منکر»، در گرو درک زیبایی دین است

• یک فرد مذهبی به جای حسادت به گنه‌کار، باید دلش برای گناهکار بسوزد. نهی از منکر مبتنی بر حسادت نسبت به گناهکار نیست، بلکه باید بر مبنای دلسوزی باشد. اگر کسی لذّت کافی از دینداری برده باشد و زیبایی آن را درک کرده باشد، حسادت نمی‌کند. چنین فردی مانند کسی است که به مجلس امام حسین(ع) رفته و چون لذّت بالایی از روضه برده است، به کسی که به این جلسه نرفته، حسادت نمی‌کند؛ چون مطمئن است که او به اندازۀ خودش خوش نگذرانده است ولی دلش برای او می‌سوزد. اگر کسی از عبادات، تقیّدات و بطور کلّی از دین لذّت نبرد، به احتمال زیاد وقتی می‌بیند دیگران از گناه و یا از دنیای خودشان لذّت می‌برند، به آنها حسودی می‌کند. چنین حسادتی، خطر دیگری هم دارد؛ ممکن است در اثر حسادت، رقابتی هم شکل بگیرد که انسان سعی کند شبیه گناهکار شود.

زیبا پنداشتن دنیای دیگران؛ عامل کشش به دنیا

• مؤمن باید آنقدر از دین لذّت برده باشد و لبریز از زیبایی دین باشد که به دنیای دیگران نگاه هم نکند. چرا مؤمنین گاهی نسبت به دنیا میل و کششی احساس می‌کنند؟ چون به اشتباه تصوّر می‌کنند که دنیای دیگران زیبا است. کشش دنیا به این تصوّر باطل برمی‌گردد که اهل دنیا، از دنیای خود خیلی لذّت می‌برند.

آسیب اخلاقی و اجتماعی لذت نبردن از دینداری

• در اثر لذّت نبردن از دینداری روحیاتی پیش می‌آید که امیرالمؤمنین علی(ع) در نهج‌البلاغه شریف می‌فرمایند: گناه غیر خود را بزرگ مى‏شمارد و بیشتر از آن را که خود مرتکب شده کوچک مى‏انگارد، و بندگی‌ خودش را زیاد مى‏داند و همان را از دیگران ناچیز به حساب مى‏آورد. (یَسْتَعْظِمُ مِنْ مَعْصِیَةِ غَیْرِهِ مَا یَسْتَقِلُّ أَکْثَرَ مِنْهُ مِنْ نَفْسِهِ وَ یَسْتَکْثِرُ مِنْ طَاعَتِهِ مَا یَحْقِرُهُ مِنْ طَاعَةِ غَیْرِهِ؛ نهج البلاغه/حکمت150). چنین فردی گناه دیگران را نابخشودنی و گناه خودش را بخشودنی می‌داند. گناه زیادش خودش را نادیده گرفته و گناه کم دیگران را نمی‌تواند نادیده بگیرد. این نگاه روابط اجتماعی انسان را مخدوش می‌کند. مؤمن باید اینطور باشد که گناه کم خودش را غیرقابل بخشش و گناه زیاد دیگران را کم و قابل بخشش بداند.
• در روایت دیگری از پیامبر اکرم نقل شده است که اگر کسی بگوید خدا فلانی را نمی‌بخشد، خدا همان فلانی را می‌بخشد و تمام گناهان او را به پرونده این فرد گوینده منتقل می‌کند.( إِنَّ رَجُلًا قَالَ یَوْماً وَ اللَّهِ‏ لَا یَغْفِرُ اللَّهُ‏ لِفُلَانٍ فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ ذَا الَّذِی تَأَلَّى عَلَیَّ أَنْ لَا أَغْفِرَ لِفُلَانٍ فَإِنِّی قَدْ غَفَرْتُ لِفُلَانٍ وَ أَحْبَطْتُ عَمَلَ الثَّانِی بِقَوْلِهِ لَا یَغْفِرُ اللَّهُ لِفُلَانٍ؛ وسایل الشیعه/ج15/336)

کسی که لذت زیبایی دین را دیده و از آن لذت برده، امر به معروفش هم اثر دیگری دارد

• کسی که خودش لذّت کافی از دین برده و زیبایی آن را درک کرده، امر به معروف و نهی از منکرش هم اثر دیگری دارد؛ انبیاء و اولیاء الهی همینطور بوده‌اند. در اثر همین لذّت بردن از دین است که در روایت می‌فرمایند: الْمُؤْمِنُ‏ غَرِیزَتُهُ‏ النُّصْح‏(غررالحکم/70)؛ نصیحت کردن غریزۀ مؤمن است، نه اینکه وظیفۀ او باشد. مؤمن به‌صورت غریزی برای دیگران دلسوزی می‌کند. نصیحت، به معنای دلسوزی کردن است. دلسوزی، ناشی از لذّت بردن بسیار زیاد از شرایطی است که در آن قرار داری ولی دیگری خودش را از آن محروم کرده است. دلسوزی در این شرایط مانند این است که ماشین مدل بالایی از معنویت را سوار شده‌ای و وقتی کنار جاده می‌بینی عده‌ای پیاده می‌روند و خسته شده‌اند، دلت برای آنها بسوزد و آنها را هم سوار این ماشین کنی تا راحت‌تر به مقصد برسند. برای رسیدن به چنین شرایطی باید غرق زیبایی دین بشویم.
• غرق زیبایی دین شدن، کار ساده‌ای نیست و درک زیبایی آن، یک هدیه ویژه الهی است. ما مستقیماً نمی‌توانیم زیبایی دین را درک کنیم. این امر، تحصیلی نیست؛ حصولی است ولی در طرف مقابل زیبایی دین، مستقیم‌تر می‌توانیم عمل کنیم. طرف مقابل زیبایی دین، دیدن نازیبایی غیردین است؛ زیبا نبودن کفر، فسوق و عصیان و زشت بودن آن را باید درک کنیم. باید با این امر مقابله کنیم تا مبادا شیطان این موارد را پیش ما زیبا قرار دهد.

زیبا جلوه کردن اعمال بد خودمان، مانع دیدن زیبایی دین

• این موضوع برای خداوند متعال خیلی مهم بوده است؛ آیه قرآن می‌فرماید: و ما پیغمبرانى به سوى امت‌های پیش از تو (اى پیغمبر خاتم) فرستادیم و (چون از آن‌ها پیروى نکردند) به بلا و مصیبت گرفتارشان ساختیم شاید که (دعا و) گریه و زارى کنند، و چرا وقتى که بلاى ما به آنها میرسید تضرع و زارى نکردند (تا نجات یابند)؟! و چون تضرّع نکردند دلهایشان را قساوت گرفت و شیطان کارهایی را که انجام می‌دادند، برای آنها زیبا نشان داد؛ «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى‏ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِکَ فَأَخَذْناهُمْ بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُونَ * فَلَوْ لا إِذْ جاءَهُمْ بَأْسُنا تَضَرَّعُوا وَ لکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ ما کانُوا یَعْمَلُونَ (انعام/ 42 و 43)». ‏آنها قلبشان قساوت پیدا کرده بود چون شیطان، عمل و شیوۀ زندگی، فرهنگ و سبک زندگی‌شان را برایشان زیبا جلوه داده بود. شیطان موفق شده است سبک زندگی و رفتار و عملکرد این افراد را برایشان زیبا جلوه بدهد؛ چنین فردی دیگر آدم شدنی نیست. زیبایی اعمال و رفتار ما نزد خودمان باید از سکّه بیفتد.
• در آیۀ دیگری خداوند متعال می‌فرماید: «زُیِّنَ‏ لِلَّذِینَ‏ کَفَرُوا الْحَیاةُ الدُّنْیا (بقره/212)». با توجه به آیه قبل و این آیه می‌توان گفت در نگاه قرآن برای آدم‌های بد دو چیز زیبا جلوه داده می‌شود: 1. اعمال بد 2. حیات دنیا. دنیا نزد کسانی که کافر هستند، خیلی زیبا می‌شود. خداوند گاهی زیبا جلوه دادن دنیا را به شیطان و گاهی به خودش نسبت می‌دهد. وقتی یک نفر اینقدر رذل است که کافر می‌شود، خداوند هم دنیا را برایش زیبا قرار می‌دهد تا دنبال دنیا برود و سرگرم آن باشد.

امام حسین(ع) آغازی بر زیبایی‌ها

• امام حسین(ع) آغاز کننده خوبی برای زیبایی‌ها است و محبت به این زیبایی و درک آن، ما را از کفر و فسوق و عصیان دور نگه می‌دارد. کسی که محبت امام حسین(ع) را می‌چشد، محبت دنیا هم نزدش بی‌ارزش می‌شود...

دریافت در قالب PDF در ابعاد A4

دریافت در قالب PDF در ابعاد A5

صوت | جلسه دوم حسینیه آیت الله حق شناس(ره)

موضوع سلسله جلسات:دین و زیبایی های آن

 

 

 

صوت | جلسه اول حسینیه آیت الله حق شناس(ره)

موضوع سلسله جلسات:دین و زیبایی های آن