صوت | ثروت و معنویت

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه دوم سال 87
• مکان: قم ـ هیئت محبین اهلبیت(ع)
• تعداد: 2 جلسه
• موضوع سخنرانی: ثروت و معنویت

معرفی بحث:

یکی از مشکلات رایج در همۀ جوامع دین مدار، تلقّیِ «تقابل دین و دنیا» است. چقدر مقاله و تحقیق و بحث علمی و... لازم است تا جا بیفتد که تعارضی بین دین و دنیا وجود ندارد. امّا فاطمیه این تعارض را با پیام های خودش به زیبایی حل می کند.

نتیجۀ این تلقی، چیزی نخواهد بود جز اینکه دینداران در عرصۀ دنیا سستی بخرج دهند و دنیا و ثروت آن را صهیونیست ها بالا بکشند. اتفاقی که امروز شاهد آن هستیم. آسیب های دیگر این تلقی چیست؟

در افکار عمومی جامعۀ امروز ما، بین معنوی بودن و پولدار بودن به صورت ناخودآگاه یک تعارضی حس می شود. انگار جامعه بَرنمی تابد که کسی هم اهل معنویت باشد و هم ثروتمند. ثروت و معنویت چه رابطه ای با هم دارند؟ برای حل این تعارض چگونه می توانیم از فاطمیه درس بگیریم؟ چرا حضرت زهرا(س) بر روی مسئلۀ فدک پافشاری کردند؟

شاید یکی از پیامهای مهم فاطمیه این بود که معنویت (که حضرت زهرا در معنویت بی نظیر بودند) و ثروت (که حضرت زهرا(س) مالک فدک بودند) قابل جمع است و ثروت می تواند رسانندۀ انسان به خدا و سلاحی باشد علیه ظلم و جور. و این عدم تعارض به راستی چگونه است؟ و آیا در اسلام راهکاری برای این بحث مشخص شده است یا خیر؟

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: فاطمیه، دین و ثروت

• فاطمیه مقدمه قیام ولی عصر(ع)
• بی معنایی تقابل دین و دنیا
• عدم تعارض معنویت و ثروت
• غصب فدک، سوء استفاده ای از تعارض ثروت و معنویت
• فدک و حساسیت مالی آن
• جهاد با اموال

جلسه 2: معنویت، ثروت و برخوردها

• کمبودهای شخصیتی، عامل خراب کردن دین
• انسانهای نامتعادل
• افراط ها و تفریط ها
• برخورد نامتعادل با ثروت
• ثروت بدبختی نمی آورد
• تمکن مالی معصومین(ع)
• تعارض موهوم ثروت و معنویت

فاطمیۀ اول- مسجد امام صادق(ع) -اخلاص یعنی بی‌هوا بودن- ج 1

اصل شیرینی و لذت دین در اخلاص است

حجت الاسلام پناهیان به مناسبت ایام فاطمیه سه شب در مسجد امام صادق(ع) با موضوع «اخلاص یعنی بی‌هوا بودن» می‌کند. در ادامه گزیده‌ای از مباحث مطرح شده در اولین جلسه را می‌خوانید:

نداشتنِ خیلی از خوبی‌ها قابل اغماض است، اما نداشتن «اخلاص» غیرقابل اغماض است  

• تنها یک موضوع است که انسان در هنگام توجه و فکر کردن به آن، می‌تواند همۀ موضوعات دیگر را فراموش کند و کنار بگذارد؛ این موضوع مهم چیزی نیست جز «اخلاص». اگر شما بسیاری از بدی‌ها را داشته باشید و اگر بسیاری از خوبی‌ها را نداشته باشید، قابل اغماض است ولی نداشتن اخلاص، غیرقابل اغماض است. با وجود اخلاص خیلی از بدی‌ها باقی نمی‌مانند و اگر هم مقداری باقی بماند، ضرر چندانی برای انسان ندارند، ولی بدون وجود اخلاص، خوبی‌ها نه فایدۀ چندانی دارند و نه برای انسان باقی می‌مانند.

در دنیا کسی از ما اخلاص نمی‌خواهد لذا ما اخلاص را تمرین نمی‌کنیم/ بزرگترین ضربۀ دنیا به انسان این است که اخلاص را از یادش می‌برد

• اخلاص جزو موضوعات نادری است که آدم به عنوان یک «فعل درونی» باید مدام به آن توجه کند. مهمترین ضربه‌ای که دنیا به انسان می‌زند، ورود حب‌الدنیا به دل انسان نیست؛ مهمترین ضرر دنیا این است که «در دنیا کسی از ما اخلاص نمی‌خواهد بلکه عمل می‌خواهد» یعنی لطمه‌ای که این ویژگی دنیا به انسان وارد می‌کند خیلی بیشتر از لطمه‌ای است که حب‌الدنیا به انسان می‌زند.
• در دنیا پول می‌دهی و مثلاً لباس می‌خری بدون اینکه کسی از تو بپرسد، با چه نیتی این لباس را خریدی! یعنی در دنیا کسی از ما اخلاص نمی‌خواهد لذا در دنیا «اخلاص داشتن» را تمرین نمی‌کنیم (مگر در موارد خاص و نادر، مثل کسی که به خواستگاری برود و دختر خانم از او بپرسد: آیا به خاطر پول پدرم آمده‌ای یا فقط به خاطر خودم!)
• در تربیت خانوادگی و مدرسه‌ای هم معمولاً از بچه‌های خودمان اخلاص نمی‌خواهیم بلکه از آنها «رفتار خوب» می‌خواهیم. روزنامه‌ها و فضای افکار عمومی در بخش «ناهنجاری‌های اجتماعی» از گزارش رفتارهای بد و غلط پُرشده است اما کسی از زشتی «عدم اخلاص» خبر یا گزارشی تهیه نمی‌کند.  
• وقتی در دنیا زندگی می‌کنی، کم‌کم مقولۀ اخلاص را فراموش خواهی کرد و این بزرگترین ضربۀ دنیا به آدم است. بزرگترین ضربۀ دنیا به آدم این نیست که چهارتا گناه به او نشان بدهد و او را به دنیا و معصیت علاقمند کند.

هرچه می‌کشیم از عدم اخلاص است/ بدی‌ها و گناهان دیگر ما، علامت‌هایی هستند که عدم اخلاص ما را نشان می‌دهند

• ما هرچه بدبختی می‌کشیم از عدم اخلاص است. بدی‌ها و گناهان دیگر ما هم، علامت‌های نبودن اخلاص در ما هستند. این بدی‌ها مثل «تب» هستند که علامت وجود عفونت یا بیماری‌ خطرناک در بدن انسان است.
• بدی‌های دیگر در کنار عدم اخلاص رنگ می‌بازند و خوبی‌های دیگر در مقابل اخلاص، رنگ خود را از دست می‌دهند. خوبی‌های بدون اخلاص، نه‌تنها ارزش ندارد بلکه ضرر هم دارد. ضررشان این است که این خوبی‌ها، صدای وجدانت را خفه می‌کند و تو با دیدن این کارهای خوب خودت، هرچه اخلاص نداشته باشی و هرچه با خدا فاصله داشتی باشی، ناراحت نمی‌شوی و احساس عذاب وجدان نمی‌کنی.  
• اگر شما اخلاص داشته باشید یا دنبال اخلاص باشید، سایر بدی‌هایتان هم کم‌کم درست خواهد شد. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «خداوند می‌فرماید اگر من از قلب بندۀ خودم مطلع شوم و ببینم اخلاص را دوست دارد و فقط دنبال رضایت من است، خودم برنامۀ زندگی و ادارۀ زندگی او را به عهده می‌گیرم، و من خودم را به او نزدیک می‌کنم؛ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَا أَطَّلِعُ‏ عَلَى قَلْبِ عَبْدٍ فَأَعْلَمُ فِیهِ حُبَ‏ الْإِخْلَاصِ‏ لِطَاعَتِی لِوَجْهِی وَ ابْتِغَاءِ مَرْضَاتِی إِلَّا تَوَلَّیْتُ تَقْوِیمَهُ وَ سِیَاسَتَهُ وَ تَقَرَّبْتُ مِنْه‏»(مصباح الشریعه/ص92) دقت کنید که طبق این روایت، خداوند نمی‌فرماید «اگر بندۀ من اخلاص داشته باشد این کارها را برایش انجام می‌دهم» بلکه می‌فرماید «فقط همین‌که اخلاص را دوست داشته باشد» من ادارۀ زندگی او را به عهده می‌گیرم و خودم را به او نزدیک می‌کنم. ببینید اخلاص چقدر ارزش دارد!
• کسی نمی‌گوید بدی‌های دیگر را داشته باش و بدون مبارزه با این بدی‌ها، فقط دنبال اخلاص باش تا همه چیز درست شود، چون کسی که هوای نفس بر او غلبه داشته باشد، اصلاً نمی‌تواند اخلاص داشته باشد! امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «کسی که هوای نفس بر او غلبه کرده است چگونه می‌تواند اخلاص داشته باشد؟! کَیْفَ یَسْتَطِیعُ الْإِخْلَاصَ مَنْ یَغْلِبُهُ الْهَوَى»(غررالحکم/ص516)‏
• اما اگر دنبال اخلاص باشی، بدی‌های دیگرت هم به مرور برطرف می‌شود، یعنی نیت اخلاص قدرتی دارد که کم‌کم بدی‌ها را در وجود تو تضعیف می‌کند و ریشۀ آنها را از بین می‌برد. اما اگر کسی بر یک هوای نفسانی خود، اصرار داشته باشد دیگر نمی‌تواند اخلاص داشته باشد. چون «اخلاص» و «غلبۀ هوای نفس» دو نقطۀ مقابل همدیگر هستند.

اصل شیرینی و لذت دین در اخلاص است نه در سایر خوبی‌های دین مثل عدالت و نظم / شدیدترین محبت وقتی است که «دل یک‌دله» کنی و اخلاص داشته باشی

• مغز دین که می‌تواند تمام شیرینی دین را به ما انتقال بدهد، اخلاص است و الا هر خوبی دیگری که در دین باشد و یک حلاوتی داشته باشد، آن حلاوت اگر جدا از اخلاص باشد، مزۀ اصلی دین نیست و با آن خوبی نمی‌توان به اصل شیرینی و لذت دین رسید. مثلاً عدالت شیرین است، اگر عدالت دربارۀ ما اجرا شود یا اگر خودمان عدالت را اجرا کنیم، لذت می‌بریم و آرامش و رضایت خاطر پیدا می‌کنیم.
• مثلاً دین به انسان نظم و آرامش و مهربانی که هرکدام شیرینی و لذت خاصی دارند. اما اصل شیرینی و لذت دین که هیچ شیرینی و لذت دیگری در فضایل اخلاقی با آن قابل مقایسه نیست در اخلاص است و در ادبیات عارفانۀ ما هرچه از عشق خالص و محبت یگانه دم می‌زنند، منظورشان همین اخلاص است. در ادبیات فارسی، «عشق» یعنی محبت شدید، همان محبت شدیدی که در قرآن فرمود: «کسانی که ایمان می‌آورند، شدیدترین محبت را به خدا پیدا می‌کنند؛ الَّذینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ»(بقره/165) شدیدترین محبت وقتی است که «دل یک‌دله» کنی و اخلاص داشته باشی.
• شدیدترین محبتی که واقعاً انسان را با دین‌داری و خداپرستی مست می‌کند، وقتی است که انسان اخلاص داشته باشد. آیا ما با دین‌داری مست شده‌ایم؟ لذت از دین‌داری این است که با خدا عاشقانه زندگی کنی، و الا اگر غیر از این باشد معنایش لذت دین‌داری نیست، معنایش این است که خودت را به زور دنبال دین کشانده‌ای! اما اگر عاشقانه دینداری کنی در واقع یعنی به سمت خدا کشیده‌ شده‌ای.

اکثر مردم چون عاشق نشده‌اند و آن لذت برتر را نبرده‌اند، به لذت کمتر(لذت گناه) قناعت کرده‌اند

• عشق واقعاً لذت‌بخش است. عشق یعنی اینکه «من فقط تو را دارم و به هیچ کسی جز تو توجه ندارم». همه دوست دارند عاشق باشند اما کسی را پیدا نمی‌کنند که این‌طوری به او عشق بورزند (و یا قدرت عشق‌ورزیدن ندارند و خودخواهی‌هایشان نمی‌گذارد عاشق شوند) کسانی که دنبال لذت جنسی، حب‌ مقام و ثروت هستند از بدبختی و بیچارگی است که در این مسیر افتاده‌اند، و الا اگر عاشق بودند همۀ این دوست‌داشتنی‌های بی‌ارزش را مثل زباله، دور می‌ریختند. اینها چون عاشق نشده‌اند و آن لذت عالی را نبرده‌اند، به لذتِ کمتر قناعت کرده‌اند. اگر لذت بیشتر را می‌بردند دیگر دنبال لذت کمتر نمی‌رفتند. ایراد ما این است که آن لذت برتر را نبرده‌ایم لذا دچار لذت‌های کمتر شده‌ایم.
• عشق بالاترین لذت را دارد و هیچ کسی این را انکار نمی‌کند. درک این واقعیت نیاز به دین و ایمان هم ندارد؛ همه می‌توانند این را بفهمند. کسی که عاشق باشد و به تعبیر این بحث، کسی که مخلص باشد، آیا ممکن است گناه بکند؟! برای چه گناه کند؟ برای این که به لذت برسد؟! او که دارد بالاترین لذت را می‌برد. چنین کسی، حتی اشتباه هم نمی‌کند. چون اشتباه ناشی از حواس‌پرتی از معشوق است و کسی که حواسش پرت نباشد، اشتباه هم نمی‌کند. ابلیس گفت: «فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِین*إِلَّا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِین»(ص82 و83) یعنی ابلیس فقط بندگان مخلص خدا را نمی‌تواند گمراه کند و اصلاً راهی به آنها ندارد.

در ابتدای راه مخلص شدن، ممکن است زندگی کمی سرد شود

• اخلاص یعنی «فقط برای خدا» باشیم. لااقل به خاطر اینکه اخلاص نداریم، استغفار کنیم و بگوییم: «خدایا! من استغفار می‌کنم از اینکه برای تو نیستم. ممکن است گاهی اوقات یک کاری برای تو انجام دهم، اما برای تو نیستم.» آیا ننگی برای انسان بالاتر از این هست که کاری را انجام دهد اما «نه برای خدا»! یعنی یا برای هوای نفس خودش کاری را انجام می‌دهد و یا به خاطر دیگران.
• اخلاص مایۀ شیرینی حیات آدم است. البته کسی که می‌خواهد به سمت اخلاص حرکت کند، در اوایل راه ممکن است احساس کند زندگی‌‌اش دارد سرد می‌شود. و این احساسش هم درست است. اولش سرما او را می‌گیرد، چون به خاطر محبت‌های کم‌ارزشی که به این‌چیز و آن‌چیز داشته، یک گرمایی در حد شمع احساس می‌کرده که حالا آن گرمای اندک را از دست داده است. طبیعتاً وقتی این شمع‌ها را خاموش کنی(از این محبت‌های بی‌ارزش صرفنظر کنی)، اولش احساس می‌کنی که سرد شده‌ای و چیزی نیست که به تو انگیزه و گرما بدهد. اما اگر فقط برای خدا باشی، یک‌دفعه‌ای خورشید برای تو طلوع می‌کند و چنان گرمایی به وجودت می‌دهد که اصلاً قابل مقایسه با آن شمع‌های کوچک نیست.
• مثلاً اگر شما انگیزۀ درس خواندن خودتان را «به خاطر مدرک تحصیلی» قرار ندهید، اولش درس خواندن‌تان اُفت پیدا می‌کند. اگر «به خاطر اعتبار» کار نکنید، کار کردن شما در ابتدا اُفت پیدا می‌کند. اگر نخواهید خیلی کارها را به خاطر انگیزه‌های دنیایی و مادی انجام دهید، در ابتدا انگیزۀ شما ضعیف می‌شود و اُفت پیدا می‌کند. اما بعد از اخلاص، یک گرمای فوق‌العاده‌ای وجود انسان را فرا می‌گیرد که این گرما، مایۀ آرامش، لذت و شیرینی زندگی انسان خواهد بود.
• خیلی‌ها وقتی از دور نگاه می‌کنند به آدم‌هایی را که در جهت اخلاص دارند فعالیت می‌کنند و زندگی خودشان را مخلصانه قرار می‌دهند، ممکن است این‌طور برداشت کنند که این‌ها آدم‌های سردی هستند. مثلاً بعضی‌ها می‌گفتند که حضرت امام(ره) یک‌مقدار روابط‌شان سرد بود(به این معنا که خیلی اهل رفیق‌بازی نبودند و بعضی‌ها را خیلی تحویل نمی‌گرفتند) ولی در واقع روابط ایشان خیلی هم گرم بود، البته این گرما را هر کسی نمی‌دید. مثلاً یک‌دفعه‌ای می‌فرمود: «دلم برای چمران تنگ شده است».

مخلص شدن کار دشواری است/فعلاً سعی کنیم اخلاص را دوست داشته باشیم

• البته انتظار نمی‌رود که ما الان ‌آدم‌های مخلصی بشویم، چون مخلص شدن کار دشواری است. فعلاً باید سعی کنیم «حب الاخلاص» داشته باشیم. یعنی اخلاص را دوست داشته باشیم. باید بدانیم که همۀ سردی‌ها و بدی‌ها به خاطر نبودن اخلاص است و به دنبال اخلاص برویم و آن را تمرین کنیم. البته در این صورت نمی‌توانیم زندگی عادی داشته باشیم چون در زندگی عادی دنیایی کسی از ما اخلاص نمی‌خواهد.
• اگر بخواهیم در خانه و مدرسه بستر اخلاص را فراهم کنیم، نباید زیاد بچه‌ها را تشویق و تنبیه کنیم و آنها را تشویقی و تنبیهی بار بیاوریم و الا بستر اخلاص برای آنها فراهم نمی‌شود و نمی‌توانند اخلاص را تمرین کنند. باید به بچه فرصت دهیم که ببیند آیا می‌تواند یک‌بار در عمرش، کاری را «فقط به خاطر خدا» انجام دهد؟!

اگر سیاست‌ورزی حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری کمتر درک می‌شود به خاطر این است که فهم اخلاص در جامعۀ ما کم است

• فهم اخلاص در جامعۀ ما خیلی کم است، به همین دلیل سیاست‌ورزی حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری کمتر درک می‌شود. چون رفتارهای سیاسی این بزرگان هم مخلصانه است. ایشان فقط به خاطر خدا، سخن می‌گویند، یا فقط به خاطر خدا یک آدم منحرف را هم کمک می‌کنند. لذا کسانی که از اخلاص خبر ندارند، نمی‌توانند این رفتارها را تحلیل کنند. چون کسی که زندگی خودش را به خاطر خدا برنامه‌ریزی کند یک کارهایی می‌کند که آدم‌های معمولی انجام نمی‌دهند. مثلاً زیرآب نمی‌زند، نامردی نمی‌کند، فتوت و مردانگی را تا آخر به‌جا می‌آورد.
• اگر کسی سیاسی باشد و بخواهد مخلصانه رفتار کند، خیلی‌ها به او می‌گویند: تو زرنگ نیستی، سیاست و مدیریت بلد نیستی و... البته خداوند خودش محبویت و اعتبار آدم مخلص را تضمین کرده است.
• می‌دانید اگر اخلاص وارد رفتار سیاسیون ما شود، چه اتفاقی می‌افتد؟! البته رسیدن به این، خیلی سخت است، چون عرصۀ سیاست (فی نفسه) نسبت به اخلاص فاصله دارد. اگر قدرت دست مردم باشد و مردم بخواهند قدرت را به سیاسیون  بدهند؛ تقریباً محال است آن سیاسیون بتوانند اخلاص داشته باشند، چون باید مراقب حفظ رأی مردم باشند! و اگر هم جامعه‌ای مثل جامعۀ ما نباشد که سیاسیون قدرت خود را از مردم بگیرند، بلکه یک سلطانی باشد که آن سلطان به برخی قدرت بدهد، دیگر آن سیاسیون هر کاری در عرصۀ سیاست انجام دهند به خاطر جلب نظر آن سلطان خواهد بود.
• در این جلسه می‌خواستیم یک‌مقدار، ابعاد اخلاص را نشان دهیم. فردی‌ترین حالت اخلاص همان لذت و شیرینی اخلاص است که انسان، دلش را «یک‌دله» می‌کند و اجتماعی‌ترین حالتش هم این است که سیاسیون اخلاص داشته باشند.

مهمترین حُسن اولیاء خدا این بود که اخلاص داشتند/ یک نمونه از اخلاص حضرت زهرا(س)

• مهمترین حُسن اولیاء خدا این بود که اخلاص داشتند. مثلاً مهمترین ویژگی امیرالمؤمنین(ع) و حضرت زهرا(س) اخلاص ایشان بود، البته نمی‌شود این اخلاص را دید یا توصیف کرد. این «به خاطر خدا بودن» و اخلاص اولیاء خدا را باید حدس بزنیم و حس کنیم. شما فکر می‌کنید تفاوت ابالفضل العباس(ع) با بقیه شهدای کربلا چه بود؟ تفاوت حضرت عباس(ع) در «شدت اخلاص» ایشان بود.
• یک نمونه از اخلاص حضرت زهرا(س) را در این داستان ببینید؛ پیامبر اکرم(ص) فردای عروسی حضرت زهرا(س) برای دیدن ایشان به خانۀ حضرت آمد و دید که همان لباس قدیمی خود را پوشیده است. از ایشان پرسید چرا لباس قدیمی خودت را پوشیده‌ای؟ چون پیامبر(ص) سؤال کرده است، حضرت زهرا(س) باید جواب بدهد، اما با این جواب هم به اخلاص ایشان خدشه‌ای وارد نمی‌شود. پاسخ داد: دیشب یک فقیر به درِ خانه آمد و درخواست کمک کرد و من لباس نوی خودم را به او دادم. 
• جبرئیل نازل شد و به پیامبر(ص) عرض کرد: خداوند سلام رسانده و می‌فرماید: «به فاطمه سلام برسان و به او بگو، الان هر چه مى‏خواهى از من بخواه، تا به تو بدهم»(چون آن پیراهن را فقط به خاطر خدا داد و هیچ چیز دیگری را در نظر نگرفت) اینجا بود که فاطمه زهرا(س) به رسول خدا(ص) عرضه داشتند: «پدر جان، من هرچه فکر می‌کنم یک چیز بیشتر نمی‌خواهم؛ من هیچ حاجتی ندارم جز نظر به وجه پروردگار عالم(لقاء الله)؛ یَا أَبَتَاهْ، قَدْ شَغَلَتْنِى لَذَّةُ خِدْمَتِهِ عَنْ مَسْأَلَتِهِ، لَا حَاجَةَ لِى غَیْرُ النَّظَرِ الَى وَجْهَهُ الْکَرِیمِ فِى دَارِ السَّلَامِ» (فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفى(ص)، ص768 نقلا عن الکوکب الدرّىّ فى احوال النبى و البتول و الوصى، ص252،2ج، 539ص، نقلا عن التّبر المذاب فی بیان ترتیب الاصحاب و نیز: فاطمه زهرا(س) شادمانى دل پیامبر، ص442؛ با اندکی تلخیص) 
• فردای عروسی حضرت زهرا(س) ایشان آرزوی ملاقات خدا را دارد، یعنی ایشان دوست دارد هر چه زودتر پرواز کند و برود. مردم مدینه باید مواظب باشند و از حضرت التماس کنند که آنها را تنها نگذارد، اما نه تنها این کار را نکردند بلکه وقتی درِ خانۀ حضرت را آتش زدند و همۀ اهل مدینه، صدای نالۀ حضرت را شنیدند، کاری نکردند.اصلاً فاطمۀ زهرا(س) از اول مال این‌جا نبود و رفتنی بود. این زبان حال حضرت زهرا(س) است که: «مرغ باغ ملکوتم نیَم از عالم خاک/ چند روزی قفسی ساخته‌اند از بدنم» و آمدند و این قفس را شکستند که مرغ روح فاطمۀ زهرا(س) پرواز کند...

صوت | عشق به حیات

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه 90
• مکان: تهران ـ مسجد امام حسن مجتبی(ع)
• تعداد: 3 جلسه
• موضوع سخنرانی: عشق به حیات

معرفی بحث:

یکی از مقدمات قدم برداشتن به سمت خوبی‌ها، داشتن ارتباط دوستانه و عاشقانه با حیات است که البته به معنای علاقه به دنیا نیست. کسانی که نمی‌توانند به اصل حیات خود محبت داشته باشند و از آن لذت ببرند، بندگان خوبی هم نمی توانند باشند، چون کسی می‌تواند خدا را عاشقانه عبادت کند که از حیات و نحوه حیات خود و قواعد حاکم بر حیات، راضی باشد و خدا را به دلیل موفقیتهایی که در زندگی داشته است، شکر کند. موفقیت‌های مهمی مانند اینکه خلق شده‌ایم و از حیات بهره‌مند هستیم. موفقیتی مانند اینکه دیگر نابود نمی‌شویم و جاودانه خواهیم بود، موفقیتی مانند اینکه به دنیای آخرت که اصل حیات در آن جا است، خواهیم رفت و این توفیق بزرگ که بعد از پیامبر اکرم(ص) و یازده امام معصوم(ع) به دنیا آمده‌ایم و معارف آن‌ها به ما رسیده است. راستی اگر قبل از پیامبر اکرم(ص) بدنیا آمده بودیم، چه وضعیتی داشتیم؟ باید به دلیل این موفقیت‌ها خوشحال بوده و خدا را شکر کرد. رضایت قبلی از قواعد حیات بشر مهم است؛ اگر چه امروزه در زندگی غربی روش‌هایی برای تحمل اجباری حیات ارائه می‌شود ولی در تمام این راهها، خدا در نظر گرفته نمی‌شود. در حالیکه در نگاه دین چه در موارد شادی و چه در موارد تلخی، باید خدا را در نظر داشت.

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: چگونه عشق به حیات داشته باشیم؟

• ارتباط دوستانه با حیات داشته باشیم
• علاقه به حیات؛ مقدمه بندگی
• علاقه به طراحی خدا در حیات ما
• برشمردن موفقیت‌های انسان
  • خلق شده‌ایم و هستیم
  • جاودانه بودن
  • اطمینان به آخرت
  • بعد از یازده امام، خلق شده‌ایم!
• شباهت‌های حیات به یک مسابقه مورد علاقه
• تأثیر شکر بر عشق به حیات

جلسه 2: عشق به نحوه حیات

• معنای صبر جمیل و رابطه آن با عشق به حیات
• شادی مؤمن از اصل حیات و نحوه حیات
• پذیرفتن و شیرین دانستن سنن و قواعد حیات
• تفاوت تسلیم یا راضی بودن از نحوه حیات
• آشنایی با برخی از سنن حیات
  • سنت پیرو فرسوده شدن
  • سنت اذیت شدن مؤمن در دنیا
  • سنت امتحان در حیات بشر

جلسه 3: فلسفه عشق به اصل حیات

• راههای بشر برای متقاعد شدن به شرایط حیات
  • فراموش کردن تلخی‌ها (با شراب، قمار، لذت طلبی و ...)
  • تسلیم شدن اجباری به حداقل‌ها و دست برداشتن از بلند پروازی(بردگی)
  • ارائه توصیه‌های خوب ولی موهوم (مانند مثبت‌نگری)
• فلسفه عشق به حیات از نگاه دین
  • عدم عشق به حیات، مقدمه عدم بندگی درست
  • آثار مخرب فراموش کردن تلخی‌ها از راه نامشروع
  • پست شدن و بردگی و تسلیم شدن اجباری مورد قبول نیست
  • مثبت نگری فقط با ملاحظه خدا ممکن است
  • ملاحظه حضور خدا در تمام دردها و مشکلات و تلخی‌ها
• خوشی‌های دنیا؛ علامت محبت خدا
• غرق لذت دنیا بودن با حضور خدا
  • اگر از حلال کم لذت ببری، به حرام کشیده می‌شوی
• حیات؛ محل آشنایی انسان با خدا و مقدس شدن آن

صوت | راز دردناک ترین آیه قرآن

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه دوم 82
• مکان: قم ـ هیئت محبین اهل بیت(ع)
• تعداد: 4 جلسه
• موضوع سخنرانی: راز دردناک ترین آیه قرآن

معرفی بحث:

وقتی که آیۀ «فَاستَقِم کما اُمِرت وَ مَن تابَ معک» در سورۀ هود نازل شد، محاسن پیامبر رو به سفیدی گذاشت. و پیامبر گرامی اسلام فرمود: در سورۀ هود مرا پیر کردی؛ چرا که در این آیه امر به استقامت همراه با آیین نامه ای است به نام «کما اُمِرت» یعنی آن جوری استقامت کن که من دستور می دهم. عمل به دستور سختی ندارد. این آیین نامه ها و قید و بندهای او امر است که سختی به دنبال دارد. «کما اُمرت» مربوط به زمانی است که قدرت در دست تو است ولی تو نباید از این قدرت استفاده کنی

نباید با منافق برخورد کنی. نتیجۀ اجرای چنین آیین نامه ای مظلومیت است. ولی اگر توأم با دو شرط باشداین آیین نامه نه تنها امام جامعۀ دینی را مظلوم نمی کند بلکه دین، عالَم را هم می گیرد. این دو شرط عبارت اند از: محبت و بصیرت

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: ماهیت آیین نامۀ «کما اُمرت»

• «کما اُمرت» یعنی چه؟
• تحلیل رفتار پیامبر و امیرالمؤمنین با منافقین بر طبق این آیین نامه
• مقام معظم رهبری و عمل به دستور «کما اُمرت»
• نتیجۀ اجرای آیین نامۀ «کما اُمرت»
• زمان اجرای این آیین نامه
• عدم افراط در قدرت به قرینه «لاتطغوا»
• معنا و مفهوم «ان الله بما تعملون بصیر»
• دستور به عدم اعتماد به ظالمان
• کجای آیه پیامبر را پیر کرد؟
• امتحان علی(ع) با نمردن در راه دین
• امتحان فاطمه(س) با دفاع از اموال خودش

جلسه 2: اثرات اجرای آیین نامۀ «کما اُمرت»

• پرضرر جلوه کردن اجرای آیین نامۀ استقامت
• بی اهمیت بودن ضرر یا نفع این آیین نامه
• ارزش حقیقی این آیین نامه
• از مفاد این آیین نامه
  • - رعایت حقوق منافقین در جامعه
  • - شکسته شدن پهلوی حضرت زهرا(س) به خاطر تحمل نفاق
• اثرات جا انداختن تحمل منافق در جامعه
  • 1- از بین رفتن توقعات بی جا
  • 2- ترس از متهم شدن به نفاق برای هر کس که در درون حاکمیت مقداری خطا کند
• ولایت و حقوق بشر
• دو ویژگی لازم در مردم برای جلوگیری از خراب شدن جامعۀ دینی با اجرای آیین نامۀ تحمل منافق
  • 1- بصیرت
  • 2- محبت به امام عادل
• از مصادیق بصیرت فهم ارزش مدارای با منافق
• ایجاد بصیرت با خود مردم، ایجاد محبت با خدا
• استقامت وظیفۀ همۀ افراد
• معنای نفاق
• از ویژگی های نفاق ایمان به بعض و کفر به بعض

جلسه 3: آثار عدم اجرای آیین نامۀ استقامت

• طغیان آفت مهم تداوم بخشی استقامت در راه دین
• آسیب های خوب اجرا نشدن حرف خوب
• ثمرۀ استقامت در دین بدون آیین نامۀ «کما اُمرت» نابودی دین است
• ویژگی مکتب رسول خدا و مرام امیرالمؤمنین
  • عدم افشای منافق
  • جنگ با امثال معاویه
• تبدیل شدن کار خوب به کار بد و آفت در صورت عدم اجرای آیین نامه اش
• بقای مرام برای علی(ع) مهم تر از بقای حکومت
• عدم فساد قدرتی که در اثر رعایت آیین نامه به دست می آید تا روز قیامت
• تحمیل شرایط ویژه در امتحانات الهی
• شأن ولایت امر در متغیّرها
• کنار گذاشتن مصلحت های ظاهری برای جلوگیری از دچار شدن به طغیان
• معنای طغیان در کار خوب
• نمونه هایی از طغیان در کار خوب
  • خوارج
  • وهابیّت
• از مصادیق کار خوب را خوب انجام دادن
  • ترک انجام کار خوب
  • رعایت قاعدۀ «الاهمّ فالاهمّ»
  • دست بسته در خانه نشستن و کشته شدن همسر در مقابل دیدگان
  • سیلی خوردن به خاطر یک باغ
• بزرگ ترین مصیبت فاطمیه

جلسه 4: عدم اعتماد به شیوه های ظالمان در استقامت

• دستور به عدم اعتماد و تکیه به ظالمان پس از دستور به استقامت
• عدم تکیه به ظالمان از دو جهت
  • 1- جهت نظری (روش ظالمانه)
  • 2- جهت عملی (شخص ظالم)
• معمولاً نسبت به روش های ظالمانه بی توجهیم
• ثمرۀ بی توجهی به روش ظالمان
• معنای ظلم
• معنای طغیان
• معنای استفاده از روش های ظالمانه
• مصادیق شیوه های ظالمانه
  • مطبوعات
  • عدم تقسیم مساوی بیت المال
  • درصد بالای قبولی خانم ها در دانشگاه
  • نداشتن خوابگاه متأهلین برای دانشجویان
  • نظام آموزش عالی کشور
  • روابط زن و مرد در جامعۀ ما
• پیدایش ظالمان در جامعه به خاطر اجرای روش های ظالمانه
• عمومیت خطاب «لاتطغوا»
• ویژگی های جامعۀ مدرن غرب
  • تعدی در هنگام رؤیت قدرت
  • اسراف و محدود نکردن خود
• تحمل مظلومیت، نتیجۀ قطعیِ برخورد ظالمانه نکردن
• نفرت پیدا کردن از کوچک ترین ظلم برای کسی که ظلم فراوان بر او شده است

صوت | نگاهی به حماسه فاطمی

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه اول سال 82
• مکان: قم ـ هیئت محبین اهل بیت(ع)
• تعداد: 4 جلسه
• موضوع سخنرانی: نگاهی به حماسه فاطمی

معرفی بحث:

واقعۀ فاطمیه و یا به عبارت دیگر قیام حضرت زهرا(س) و یا به تعبیری دیگر نقش تاریخی صدیقۀ کبری(س) بسیار قابل تأمل و پر اهمیت است که درس ها و عبرت های فراوانی را با خودش حمل می کند. نباید تصور کرد که رابطۀ ما با صدیقۀ کبری(س) صرفاً یک رابطۀ عاطفی است. البته اگر درک درستی از نقش تاریخی آن حضرت صورت بگیرد، این رابطۀ عاطفی هم افزایش پیدا خواهد کرد. ممکن است کسانی تصوّر کنند، نقشی که حضرت زهرا(س) در شکل گیری حوادث تاریخی ایفا کردند، آن چنان جدی نبوده است؛ در حالی که همۀ عظمت های حضرت زهرا(س) صَرف ایفای نقش تاریخی آن حضرت شده و اثر آن هم بقای اسلام بوده است

پس نقش تاریخی حضرت زهرا(س) را نباید صرفاً یک اسطورۀ عاطفی یا سمبل معنویت به یک نوعی خاص تلقی بکنیم. و از کنارش ساده عبور کنیم. کربلا هر چقدر حرف دارد، فاطمیه معلوم نیست کمتر داشته باشد

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: اهمیّت توجّه به نقش تاریخی حضرت زهرا(س)

• تصور نادرست از نقش حضرت زهرا(س) در شکل گیری حوادث تاریخی
  • دلایل شکل گیری این تصور غلط
  • نتیجۀ این تصوّر غلط
• مخفی بودن نقش تاریخی حضرت زهرا همانند مخفی بودن قبر آن حضرت
• صرف شدن همۀ عظمت های حضرت زهرا برای ایفای نقش تاریخی
•  لزوم داشتن این همه عظمت جهت ایفای این نقش مهم
  • بقای اسلام، اثر نقش تاریخی حضرت زهرا
  • حرف های فاطمیه به اندازۀ کربلا
  • از فرق های کربلا و فاطمیه
• مقدّمات درک موقعیت فاطمیه
  • 1- طبیعی پیش رفتن کارهای دین و عدم اتّکا به معجزه در این کار
  • 2- دشمنان دین نمایندگان طبیعی مردم
• حضور عصارۀ رذائل و فضایل در خط مقدم نزاع حق و باطل
• قصۀ فاطمیه، قصۀ نزاع حق و باطل است
• همواره بین حق و باطل نزاع طبیعی رخ می دهد
• غیر اختیاری بودن نتیجۀ بد شدن اختیاری انسان ها
• نتیجۀ بد شدن مردم مدینه
  • مواجهۀ عدۀ قلیل با عدۀ کثیر در نزاع حق و باطل
  • عدم شفافیت فضای نزاع حق و باطل
• سه قیام بزرگ و تفاوت های آن ها
  • قیام فاطمی
  • قیام حسینی
  • قیام مهدوی
• شروع زجر و مظلومیت اهل حق از عدم شفافیت
• اوج پیچیدگی مواجهۀ جبهۀ حق و باطل
• اهتمام فراوان اهل بیت به شکسته نشدن احترام ها
• فلسفۀ فرصت دادن حضرت علی(ع) به دشمن
• وظایف امیرالمؤمنین در شرایط دشوار آن روز
  • 1- ایجاد فرصت برای امتحان است
  • 2- آرام کردن جو برای از دست نرفتن دین
  • 3- مطالبۀ حق خود
  • 4- صبر در صورت عدم موفقیّت
• ویژگی های وظایف امیرالمؤمنین
  • 1- غیر قابل جمع به نظر رسیدن
  • 2- اجرای این وظایف به صورت زمان بندی شده
  • 3- آگاهی دشمن از نحوۀ انجام این وظایف
• سوء استفادۀ دشمن از فرصت آرام بودن علی(ع)
• مستقیماً وارد عمل شدن شیطان به خاطر حسّاسیت موضوع
• لزوم تسلیم شدن سریع امیرالمؤمنین برای پیش بُرد اهداف دشمن
• تجلی نقش حضرت زهرا(س) در ایجاد فرصت برای امیرالمؤمنین

جلسه 2: محورهای قیام فاطمیه

• قیام فاطمیه در دفاع از دو چیز بود
  • 1- دفاع از ولایت علی ابن ابی طالب
  • 2- دفاع از فدک
• اهمیت فدک
  • در اثبات عدم حقانیت دشمن
  • در روشن کردن افکار عمومی
• مهم ترین درس فاطمیه
• دستورالعمل کلیدی اهل بیت برای تشخیص باطل
• اکتفاء به ظاهر قضیه مانع از درک واقعیت فدک
• فدک، ابزار اتمام حجت فاطمه(س)
• نمرۀ قبولی در امتحان فاطمیه تحقق ولایت علی ابن ابی طالب
• اهمیت فدک تا آن حد که آبروی حضرت زهرا خرج آن شد
• گذشتن از آبرو برای دین مهم تر از جان دادن برای دین
• حفظ جان امیرالمؤمنین با گذشتن فاطمه از آبروی خود
• قصۀ واگذاری فدک به بیت المال

جلسه 3: نقش فاطمیه در تداوم مخالفت آرام امیرالمؤمنین

• نقش حضور فاطمۀ زهرا در بر هم زدن معادلات دشمن
• نقشۀ ابلیس و جریان باطل برای هدم دین
• چرا علی(ع) جنگ نکرد؟
• عقب نشینی دشمن در مقابل فاطمه(س) عامل تداوم مخالفت آرام امیرالمؤمنین
• اهمیت تداوم مخالفت آرام امیرالمؤمنین
• محبت رسول اکرم به فاطمۀ زهرا، بستی برای حفظ دین
• واکنش منفعلانۀ دشمن در سرای فاطمه(س)
• مدیون بودن دوازده امام به صدیقۀ کبری
• آبروبخشی فاطمه(س) به علی(ع) در 25 سال دوران خانه نشینی
• فاطمیه ایجاد جبهه های فرعی برای درگیری با دشمن
• جایگاه مقدّسات دینی در قیام فاطمیه
• علّت فرصت یافتن دشمن برای غصب خلافت
• بدن پیامبر ارزشمندتر از بدبخت شدن یک جهان
• مخفیانه دفن شدن فاطمۀ زهرا(س) اوج رعایت مقدّسات دینی

جلسه 4: اهمیّت دشمن شناسی در درک درست قیام فاطمیه

• پیامدهای نشناختن دشمن و انگیزۀ او
  • 1- دچار توهم توطئه شدن
  • 2- عدم ایجاد کینه نسبت به دشمن
  • 3- آسیب پذیری در مقابل جریان ادامه دار دشمن
  • 4- سبک شدن سخن خدا و اولیای او در نزد ما
• عزای اهل بیت بهترین فرصت برای دشمن شناسی
• اولین کار در دشمن شناسی تصوّر مفهومی به نام «جبهه» باطل
• گروه های موجود در جبهۀ باطل
  • 1- گروه سازماندهی شده
  • 2- سیاهی لشکر
• ویژگی های سیاهی لشکر دشمن
  • 1- حداکثر جمعیت دشمن از آن ها است
  • 2- سازماندهی نمی شوند
  • 3- اقداماتشان را خودشان فکر می کنند و انجام می دهند
  • 4- نوکران بی جیره و مواجب هستند
• گردان «رودربایستی» در مقابل امیرالمؤمنین و حضرت زهرا(ع)
• رودربایستی نابه جا عامل عضویت در جبهۀ باطل
• دشمنی با خوبی ها تجلی نگه داشتن بدی ها در درون
• سازماندهی سیاهی لشکر دشمن از درون توسط شیطان
• معنای دشمنی با دین
• شرایط قرار گیری گناه کار در جبهۀ دشمن دین
  • 1- اهل توبه نباشد
  • 2- لقمه حرام خور باشد
  • 3- محبت اهل بیت را نداشته باشد
• گروه سازماندهی شدۀ دشمن از یهود خط می گرفتند
• وظیفۀ ما در مقابل این دو گروه جبهۀ دشمن
  • - باور کردن وجود گروه سازماندهی نشده
  • - شناخت گروه سازماندهی شده
• هدف دشمن تحریف دین است
• نحوۀ انجام عملیات تحریف دین توسط دشمن
  • 1- کتمان احادیث رسول اکرم
  • 2- دروغ بستن به پیامبر
  • 3- عوض کردن معنا و ترجمۀ کلمات
  • 4- حذف علی ابن ابی طالب از عرصۀ سیاست و خلافت
• دشمن به دنبال تحریف فاطمیه
  • 1- با نشان دادن جلب رضایت فاطمه(س) از خود
  • 2- وانمود کردن به احترام قائل شدن برای آن حضرت با شرکت در تشییع جنازه

صوت | ولایت و عدالت، تلازم یا تقدم

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه 90
• مکان: هیئت محبین اهل بیت قم
• تعداد: 4 جلسه
• موضوع سخنرانی: ولایت و عدالت، تلازم یا تقدم

معرفی:

رعایت اولویت در بسیاری از امور مهم است به حدی که گاهی عدم رعایت اولویت کار درست و حق به نادرست و باطل تبدیل می‌شود.بین دو مفهوم کلیدی عدالت و ولایت هم اولویت وجود دارد و حتی اولیت یعنی بدون ولایت عدالت به نتیجه نمی‌رسد و اساساً عدالت مستقر نمی‌شود.

درک شیرینیِ عدالت آسان و فراگیر است. باید حداکثر ولایت در جامعه تحقق پیدا کند زیرا بدون ولایت، ظلم و بی‌عدالتی به‌طور مضاعف اتفاق می‌افتد و تنها با استقرار ولایت کامل عدالت تداوم می‌یابد. باید مراقب بود تا جذب شیرینی عدالت در برابر ولایت نشویم. عدالت فقط مبنی بر ولایت همه‌جانبه، خالص، متعادل و... است در صورتی‌که عدالت منهای ولایت یا به سمت افراط می‌رود یا به سوی تفریط.

یکی از دلایل تأکید بر اولویت ولایت مسألۀ سر و سامان به جامعه و امکان اجرای عدالت با تثبیت ولایت است. لذا عدالت هرچند خود یک ارزش است اما چون ولایت ارزش بالاتر و برتری است گاهی لازم است عدالت فدای ولایت شود. در سیرۀ معصومین دیده شده است در مکان مقتضی برای تثبیت حکومت و ولایت از عدالت و سخن حق صرف‌نظر شده است تا پایه‌های ولایت در جامعه سست نشود.

عدالت‌زدگی افراطی برای جامعه بسیار مضر است همین امر سه جنگ علیه امیرالمؤمنین به راه انداخت در زمانۀ ما نیز در سال‌های اخیر داعیۀ عدالت‌طلبی و اجرای عدالت فتنه‌هایی را به راه انداخته عده‌ای را در برابر ولایت قرار داده است، لذا برای عبور سالم از نبرد عدالت ـ ولایت به بصیرت بالایی نیاز است، باید به بصیرتی برسیم که ارزش‌ها را اولویت‌شناسی کنیم تا بتوانیم در مواقع لزوم ارزش کم‌تر را فدای ارزش بالاتر کرد، این امتحانی است که باید از آن گذشت تا لایق ظهور شد.

کسانی که به بهانه و انگیزۀ عدالت با ولایت مخالفند سه گروه‌اند یا حقیقتاً عدالت‌طلبند یا عدالت‌طلبی را بهانه کرده‌اند که خطر این دو گروه نسبت به گروه سوم بسیار کم‌تر است، گروه سوم کسانی هستند که مرتب از ولایت و ولی‌امر به خاطر رعایت عدالت سؤال می‌کنند و ایراد می‌گیرند در حالی‌که خود جزء یاران ولایت‌اند. این گروه بیشتر باعث غریب شدن ولایت می‌شوند. یکی از جهاتی که شهادت حضرت زهرا داغ سنگینی برای علی بود این است که فاطمه یاوری است که هرگز سؤال نمی‌کرد و ایراد نمی‌گرفت و مطیع محض علی بود.

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: اولویت و اوّلیت ولایت

• اولویت، معیاری برای حق و باطل
• عدالت و ولایت دو مفهوم کلیدی
• اولویت ولایت در بیان امیرالمؤمنین(ع)
• پاسخ امیرالمؤمنین(ع) به عدالت‌خواهی معاویه
• عقلی بودن بیان امیرالمؤمنین ع
• توجّه به یک آسیب
• همه‌فهم بودن عدالت نسبت به ولایت
• ضرر مضاعف بی‌ولایتی نسبت به بی‌عدالتی
• ضرورت تحقق حداکثر ولایت
• روضه
  • گریه کنار قبر حضرت حمزه(ع)

جلسه 2: عدالت ولایی و عدالت غیر ولایی

• رتبه‌بندی مفاهیم دینی، کاری دشوار و ضروری
• ساده بودن ولایت‌طلبی به خاطر عدالت
• قدرت بالای عوام‌فریبی عدالت در برابر ولایت
• چیزی ما را از ولایت جدا نکند
• تفاوت‌های عدالت ولایی با عدالت غیرولایی
• روضه
  • اتهام به فاطمه(س) یک داغ سنگین

جلسه 3: آسیب و خطر عدم درک ارزش و برتری ولایت

• برتری ولایت بر عدالت
• علت اولویت ولایت
• عدالت فدای ولایت
• اهمیّت تثبیت ولایت بر اجرای عدالت
• راه عبور از نبرد عدالت ـ ولایت
• عدالت‌زدگی افراطی عامل سه جنگ
• بصیرت راهی برای عبور
• خستگی یاران امیرالمؤمنین(ع)
• ارزش فدای ارزش برتر
• روضه
  • شهادت فاطمه س، امتحان علی(ع)

جلسه 4: مخالفت با ولایت با انگیزه عدالت

• سخت‌تر شدن امتحانات دلیلی بر نزدیکی ظهور
• نمونه‌هایی از مخالفت با ولایت به انگیزۀ عدالت
• خطر شیرینی عدالت
• عدالت‌طلبی بهانه‌ای برای ولایت‌گریزی
• اقسام مخالفت با انگیزۀ عدالت
• اقسام سه‌گانه عدالت‌طلبی
• بدترین نوع مخالفت
• روضه
  • فاطمه یاور بی‌همتا

صوت | سرعت به باطل

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه 89
• مکان: مسجدالنبی سالاریه قم
• تعداد: 7 جلسه
• موضوع سخنرانی: سرعت به باطل

معرفی بحث:

حضرت زهرا(س) مردم مدینه را با دو ویژگی توصیف می‌کند؛ ویژگی‌هایی که اگر در میان مردم مدینه نبود، نه حضرت زهرا(س) این قدر مظلوم واقع می‌شدند و نه حق امیرالمؤمنین(ع) این قدر به‌سهولت غصب می‌شد. این دو ویژگی پیروزی باطل بر حق را تسهیل کرد؛ مردم را از خواص خوب جدا نموده، باعث شد نخبگان بد جامعه بتوانند بر مردم مؤثر باشند. این دو ویژگی عبارتند از: 1. سرعت و شتاب به سوی سخن باطل؛ 2. چشم‌پوشی از کار زشت ضربه‌زننده و خسران‌آور.

این ویژگی‌ها چگونه در یک جامعه به وجود می‌آید؟ چگونه می‌توان این ویژگی‌ها را در جامعه از بین برد؟ آیا در جامعه ما این ویژگی‌ها وجود دارد؟ خداوند با کسانی که دارای چنین ویژگی‌هایی هستند، چگونه برخورد می‌کند؟

حضرت زهرا(س) این سخنان را در شرایط بسیار حساس و مهمی بیان فرمودند که نشان‌دهنده اهمیت موضوع است. زیرا این دو نکته ظریف تأثیر فراوانی بر سعادت و شقاوت افراد و امت‌ها دارند. پی‌گیری این بحث می‌تواند در عبور از امتحانات زمان ظهور راه‌گشا باشد.

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: معرفی مردم مدینه توسط حضرت زهرا(س)وبیان ویژگی آنان

• ترسیم موقعیت سخن حضرت زهرا(س)
• نقش مردم در ماجرای فدک
• معرفی مردم با بیان دو ویژگی
  • آثار فردی و اجتماعی این دو خصلت در بین مردم
• شرح ویژگی اول (شتاب‌زدگی به سوم سخن باطل)
  • پیامدهای شتاب‌زدگی به سوی سخن باطل
  • مقایسه جامعه ما با بخش اول سخن حضرت زهرا(س)
  • ویژگی‌های فردی شتاب‌زدگان به سوی باطل
• دسته‌بندی مردم در ارتباط با حق و باطل
  • بیان اقسام سه‌گانه
  • سرانجام گروه سوم
• شرح ویژگی دوم (چشم‌پوشی از رفتار زشت ضربه‌زننده)
  • انواع رفتارهای زشت
  • عکس‌العمل در برابر رفتار زشتی که ضربه نمی‌زند
  • راه تشخیص رفتار زشت ضربه‌زننده
• برجسته بودن این دو خصوصیت در فتنه‌گران اخیر
• حسادت عامل سرعت گرفتن به سمت سخن باطل
• فلسفه شرکت در مجالس روضه
  • چشم‌پوشی نکردن نسبت به فعل زشت ضربه‌زننده

جلسه 2: راهکارهای فاصله گرفتن ازشتاب به سمت سخن باطل

• پیامدهای مثبتِ نبود این دو ویژگی در مردم مدینه
• پیامدهای منفیِ وجود این دو ویژگی
• ریشه چشم‌پوشی از رفتار زشت ضربه‌زننده
• نقش فرهنگ جامعه در به وجود آمدن این دو ویژگی
  • تعریف فرهنگ
  • نقش فرهنگ یک جامعه در این دو ویژگی
  • راه‌های فرهنگ‌سازی
  • سهولت فرهنگ‌سازی در جامعه ما
• انگیزه مضاعف هیأتی‌ها برای ترک این دو خصلت
• راهکارهای فاصله گرفتن از شتاب به سمت سخن باطل
  • 1. در زندگی فردی سراغ سخن باطل نرویم
  • 2. مبالغه نکردن درباره بدی‌های جامعه در ارتباطات اجتماعی
  • آداب صحیح دعا کردن
  • ویژگی افرادی که در بیان خرابی‌ها مبالغه می‌کنند
  • 3. مراقبت از زبان و گوش نسبت به اولیای خدا و ولی امر مسلمین
  • راه تشخیص اولیای خدا
• معنویت در گرو فاصله گرفتن از سخن باطل
• مؤمن به باطل یقین پیدا نمی‌کند
• گاهی اوقات سخن باطل یک ذره باطل است

جلسه 3: حساسیت خدا به سرعت گرفتن به سوی باطل

• رابطه خدا با بندگان: احساسی یا حقوقی؟
  • فرق رابطه حقوقی با احساسی
  • سرعت برای خدا خیلی مهم است
  • ارتباط با خدا، احساسی و عاطفی است
• حساسیت خدا نسبت به سرعت به سوی باطل
  • دل‌های مریض عجله دارند به سمت کفر
  • سنجش شتاب‌های روحی
  • کسالت در نماز، علامت نفاق
• روایت امام رضا(ع)
• ویژگی‌های کسانی که سرعت به باطل دارند
• سرعت در عیب‌گیری از مؤمنین نداشته باشیم
  • عاقبت کسانی که در عیب مؤمنین سرعت می‌گیرند
  • توجیه کسانی که «یسارعون فی العیب» هستند
• رابطه عاطفی پیامبر با مردم
• سرعت گرفتن به سمت خوبی‌ها
• نتیجه سرعت گرفتن به سمت سخن باطل و سکوت بر فعل زشت ضربه‌زننده
• مقایسه فاطمیه و کربلا

جلسه 4: چه کنیم سرعت مان به باطل کم شود؟

• سرعت کافران به سمت گناه و دشمنی
• توجه به ابعاد روانی افعال
  • اشتیاق به سعادت، مهم‌ترین عامل سعادت
  • خدا از عبادت جوان‌ها بیشتر خوشنود می‌شود
  •  با جرأت و خوشایندی از گناه حرف زدن
  • صبر زیبا
  • حس درباره مرگ
  • اشک ریختن کنار آیات الهی
  • لزوم ابراز احساسات
• شتاب و کندی برای کاری نشان‌دهنده حس روانی انسان
  • عجله کردن در کار خوب
• راه‌های کم شدن سرعت به سوی باطل
  • 1. ملاحظه و کنترل سرعت
  • 2. از بین بردن صفات مذموم (مثل حسادت و کینه)
  • 3. کم کردن علاقه دنیا در دل
    • رابطه محبت به دنیا با سرعت گرفتن به سمت گناه
    • اشتیاق به ملاقات با خدا در دل
• عوامل اشتیاق درباره قیامت
  • 1. خواندن قرآن
  • 2. خواندن نهج‌البلاغه و کلمات اهل‌بیت(ع)
  • 3. افزایش محبت به فاطمه زهرا(س)
  • مژده امیرالمؤمنین(ع)

جلسه 5: ترک اولی ، قبیح ضربه زننده درجامعه دینی

• زندگی آخرت مبتنی بر شخصیت ما در دنیا
  • طبقه‌بندی انسان‌ها بر اساس استعدادها در قیامت
  • ساختن شخصیت کامل و لو بدون موقعیت دنیایی
  • خودسازی بدون موقعیت
  • ارزیابی انسان‌ها بر اساس استعدادهای اکتسابی
• شرح قسمت دوم بیانات حضرت زهرا(س)
  • گله از ریشه روانی اشتباهات
  • سرعت به اشتباه مهم‌تر از خود اشتباه
• اصلی‌ترین فلسفه مجالس ذکر
• اقسام فعل قبیح
  • نزاع‌های آخرالزمان در جامعه شیعی
• کدام رفتار بیشتر ضربه می‌زند؟
  • کارکرد ولایت: تشخیص اولویت‌ها
  • دلیل تقدم تشخیص ولایت
  • امتحان ولایت‌پذیری قبل از ظهور
• ترک اولی، فعل قبیح ضربه‌زننده در جامعه دینی
  • بزرگ‌ترین جنایت در مسائل سیاسی
  • جریان سقیفه و غصب حق حضرت علی(ع) به خاطر رودربایستی
  • چشم بستن از فعل قبیح ضربه‌زننده به‌سادگی انجام می‌پذیرد
  • رودربایستی، رکن مصائب فاطمیه
• دلیل مظلومیت امیرالمؤمنین(ع)

جلسه 6: کاهش سرعت به سخن باطل با«قول سدید»

• رعایت سفارش پیامبر برای اصلاح عیب اول (تمایل به سخن باطل)
  • درست و محکم حرف زدن
  • آزادی بیان: یک دروغ بزرگ
  • همیشه آزادی بیان به نفع صهیونیست‌ها تمام شده
  • بیان درست به جای آزادی بیان
  • تأکید خداوند بر بیان درست
• سخن عادلانه، شرط قبولی اعمال
  • دوپهلو سخن گفتن در عرصه سیاست یعنی عاقبت به‌خیر نشدن
  • نتیجه رواج درست حرف زدن
• تأثیر قول سدید در کاهش سرعت به سمت سخن باطل
• بزرگ‌ترین ظلم به حضرت علی(ع)
• روضه

جلسه 7: خطرفاصله گرفتن ازحق

• کندی نسبت به سخن حق
• چگونگی سرعت گرفتن انسان‌ها به سوی باطل
• تنفر بعضی‌ها نسبت به حق
• دوستی‌ها و دشمنی‌های فوق‌العاده به وسیله دین
• فداکاری علیه حق، ثمره فاصله گرفتن از حق
• روضه

صوت | بد شدن بعد از خوب بودن

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه 90
• مکان: حسینیه آیت الله مرعشی نجفی هیئت ثارالله قم
• تعداد: 4 جلسه
• موضوع سخنرانی: بد شدن بعد از خوب بودن

معرفی:

برخی از اعمال در دین بسیار تقبیح شده‌اند و ما را به‌شدت از برخی از اعمال بر حذر داشته‌اند. مثلاً کفر بعد از ایمان و ارتداد، عدم وفای به عهد و پیمان‌شکنی، گسستن پیوندها با مؤمنین و... از جمله این موارد هستند. وجه مشترک این نوع گناهان، نوعی بد شدن بعد از دوره‌ای خوب بوده است. برای خوب ماندن که منطبق با روح پاک و فطرت الهی آدم است، استقامت و ادامه دادن راه لازم است. پرداختن به بد شدن مؤمنینی که زمانی خوب بوده‌اند، باعث می‌شده که نوعی از نگرانی عمیق از عدم عاقبت‌به‌خیری همیشه همراه آدم خوب باشد.

به علاوه، جامعه هم درک می‌کند که خراب شدن یک آدم خوب، واقعیتی است که نباید باعث انحراف کل جامعه شود. اما در خراب شدن افراد خوب، عواملی مانند شخصیت آدم‌ها، ناشکری در دوران خوب بودن، بی‌صبری در مشکلات، عدم رضایت و... تأثیرگذار هستند که باید این عوامل را بهتر شناخت و چاره‌ای اندیشید.

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: ابعادبدشدن ، بعدازخوب بودن

• تقبیح شدید کفر بعد از ایمان
• تقبیح شدید عدم وفای به عهد
  • وفای به عهد، ویژگی بارز اعراب قبل از اسلام
• آثار شوم ترک کردن کار خوبی که عادت شده است
• مفهوم مشترک «عدم استقامت» در «کفر بعد از ایمان» و «عدم وفای به عهد»
• معنای استقامت و بررسی قرآنی این واژه
• برخورد خدا نسبت به کفر قبل از ایمان و کفر بعد از ایمان
  • سهل‌گیری مطلق، و سخت‌گیری شدید
• شیطان، مصداق بارز بد شدن بعد از خوب بودن
• روضه حضرت زهرا(س)

جلسه 2: خراب شدن خوب ها ، مهم ترین مساله خلقت بشر

• خوب شدن یا مؤمن شدن عجیب نیست
• نتایج بحث در مورد خراب شدن آدم‌های خوب
  • دوری از عُجب
  • حفظ تواضع
  • ایجاد دغدغه جدی برای عاقبت‌به‌خیری
  • حفظ جامعه علی‌رغم بد شدن برخی خوب‌ها
• دلایل خراب شدن آدم‌های خوب
  • شخصیت آدم‌ها
    • بررسی بی‌شخصیتی منافقین از نظر قرآن کریم
    • ضرورت شناخت ریشه‌های شخصیتی
  • پرورش روحیه مقاومت در شخصیت انسان
• روضه حضرت زهرا(س)

جلسه 3: ناشکری یکی ازعوامل خراب شدن خوب ها

• خوب بودن انسان و کرامت او
• مراقبت ویژه برای خراب نشدن، مهم‌ترین مسأله هستی
• اهمیت حفظ خوبی انسان با توجه به آیات قرآن کریم
• نتیجه آشنایی با خوب بودن انسان
  • حفظ شخصیت و دوری از گناه
  • برای خودمان ارزش قائل باشیم
• اهمیت حفظ خوبی و ایمان از نظر قرآن
• ناشکری، یکی از عوامل خراب شدن خوب‌ها
  • اهمیت شکر زیاد برای جلوگیری از غرور
  • تواضع، نتیجه شکر فراوان
  • اگر خوبی اولیه را تشکر کنی، خراب نمی‌شوی

جلسه 4: احساس استغناءیکی ازمهمترین دلایل بدشدن بعدازخوب بودن

• ما خوب آفریده شده‌ایم، باید مراقب باشیم خراب نشویم
• آیا ما دین‌دار می‌مانیم؟
• ضرورت نگرانی در مورد عاقبت‌به‌خیری
• دلایل بد شدن بعد از خوب بودن
  • بررسی علت، با توجه به خطبه حضرت زهرا(س)
  • ضعف‌های شخصیتی عهدشکنان
  • تسلط دشمن بر جامعه عهدشکن
  • احساس استغنا، از مهم‌ترین دلایل
    • معنای احساس استغنا
    • اثر یاد مرگ بر از بین بردن احساس استغنا
    • تأثیر یاد مرگ بر تعدیل احساسات و گرایش‌ها
  • بی‌صبری در دوران شدت و سختی

صوت | ویژگی های مردان دین

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه دوم91
• مکان: تهران، مسجد دانشگاه تهران
• تعداد: 3جلسه
• موضوع سخنرانی: ویژگی های مردان دین

معرفی:

خداوند در آیه 54 سوره بقره می‌فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکافِرینَ یُجاهِدُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ. در این آیه‌های به ویژگی‌های خاص کسانی که می خواهند پای دین بایستند اشاره شده است. این آیه مربوط به کسانی است که مقدمه‌ساز ظهور می‌شوند و آیه سازمانی انقلابیون ایران اسلامی محسوب می‌شود. ارتداد مورد اشاره در این آیه، با توجه به سیاق آیات قبل به معنای کم گذاشتن برای دین است. کسانی خوب پای دین نایستند، خداوند قوم دیگری را به جای آنها می‌ورد که مردان دین هستند. مردان دین خدا را دوست دارند و خدا هم آنها را دوست دارد. مردان دین رابطه ویژه‌ای با مؤمنین دارند و در مقابل آنها متواضع و فروتن هستند. اما در مقابل کفار عنود بسیار سخت‌گیر هستند. محبت ویژه به خدا و محبت ویژه خدا به آنها، رابطه فروتنانه با مؤمنین و .... صفات برجسته مردان دین است که استاد در این سه جلسه به شرح و توضیح آنها پرداخته‌اند.

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: بررسی ویژگی های مردان دین(1)

• قاعده استبدال
• خداوند برای دین خود عزت قائل است
• کسی که باعث گمراهی مردم باشد، بازوی دین قرار نمی‌گیرد
• لوازم خوب ایستادن پای دین
• خدمت به دین توفیق گروه مخصوص
• علم خدا به وفاداری و راستگویی کسانی که قرار است پای دین بایستند
• مردان دین، طمعی در بهره بردن از دین ندارند
• درد دین داشتن با درد اجتماع و اخلاق داشتن متفاوت است
• کسی که درد دین داشته باشد، درد سیاست و اجتماع هم پیدا می‌کند
• روضه حضرت زهرا(س)

جلسه 2: بررسی ویژگی های مردان دین(2)

• اهمیت ویژه کسانی که جایگزین می‌شوند
• استبدال؛ قاعده‌ای در زندگی فردی و اجتماعی
• محبت، ویژگی برجسته مردان دین
• محبت دو طرفه بین مردان دین و خدا
• اعتقاد مردان دین به خدا؛ به محبت به خدا تبدیل شده است
• جایگاه ویژه محبت برای دینداری
• پشت سر محبت عمیق، علم، عقلانیت و عمل عمیق وجود دارد
• عوامل بد برخورد کردن با محبت
• کسی که با محبت رابطه خوبی ندارد، رابطه‌اش با تمام فضایل بد می‌شود
• معروفیت ایرانی‌ها به اهل محبت بودن
• علامت محبت خدا به یک جامعه
  • محوبیت علما و فقها در جامعه
  • بصیرت مردم جامعه
  • خداوند کار مردم را خودش پیش می‌برد
• روضه حضرت زهرا(س)

جلسه 3: بررسی ویژگی های مردان دین(3)

• آیه 54 سوره مائده، آیه سازمانی انقلابیون ایران اسلامی
• فروتنی مردان دین در مقابل مؤمنین
• سخت‌گیری و شدت مردان دین در مقابل کفار عنود
• عدم سخت‌گیری بر کفار، محبت را هم بی‌ارزش می‌کند
• همراه بودن فروتنی در مقابل مؤمنین با سخت‌گیری علیه کفار
• جامع اضداد بودن مردان دین
• اهمیت بیشتر فروتنی در مقابل مؤمنین در دوره آخرالزمان
• اهمیت سخت‌گیری بر کفار در زمان شکل‌گیری جامعه اسلامی
• تلاش و مجاهده بی‌وقفه در راه خدا؛ دیگر ویژگی مردان دین
• مجاهده در راه خدا با کار اداری و رفع تکلیف متفاوت است
• نترسیدن از سرزنش سرزنش کنندگان؛ دیگر ویژگی مردان دین
• ترس از مسخره شدن در نمونه‌ای تاریخی از دوران امیرالمؤمنین(ع)
• روضه حضرت زهرا(س)

صوت | تاملی در غربال آخرالزمان

شناسنامه:

• زمان: فاطمیه 90
• مکان: مسجدالنبی قم
• تعداد: 3 جلسه
• موضوع سخنرانی: تاملی در غربال آخرالزمان

معرفی:

ائمۀ معصومین(ع) در روایات متعدّدی با تأکید فراوان از غربال در آخرالزّمان و قبل از ظهور خبر داده‌اند، بدون ریزش‌های فراوان و تفکیک بد و خوب، سعید و شقی، ظهور واقع نمی‌شود.

غربال دارای قواعد و اصولی است. اولین اصل و قاعده این است که ریزش یا رویش، سقوط یا سعادت تصادفی، از روی غفلتی آنی یا به یک‌باره نیست، سقوط یا صعود امری است که پس از اتمام حجت خداوند صورت می‌گیرد، چون خدای مهربان نمی‌خواهد بندگان او به جهنّم سقوط کنند. کسانی که سقوط می‌کنند حقّاً شایستۀ جهنّم‌اند و نباید نسبت به آنها احساس رأفت یا محبّت داشت. این احساس می‌تواند باعث بدعاقبتی و ریزش خودِ انسان شود.

غربال در جامعه به خصوص در هنگام ظهور حتمی است. غربال امتحان است و امتحان به منظور تقویت و رشد انسان و جامعه است، امتحان باعث می‌شود فرد و جامعه ضعف و بدی‌های پنهان خود را بشناسد تا بتواند آنها را ریشه‌کن کند.

دربارۀ فرد، انسان گناه می‌کند و در جامعه با غربال انسان‌های بد به مسئولیت و قدرت می‌رسند، آنها نمایندۀ بدی‌های جامعه‌اند لذا باید با افزایش معرفت و معنویت مردم ریشۀ بدی‌ها را کَند.

در ماجرای فاطمیه هم کسانی که به حضرت زهرا ظلم کردند عدۀ محدودی نبودند بلکه آنها نمایندۀ انسان‌های بد جامعه بودند.

فهرست تفصیلی:

جلسه 1: تدریجی بودن ریزش ورویش

• تأکیدات ائمه(ع) بر غربال در آخرالزّمان
• اصل عدم غفلت در غربال
  • تدریجی و پله پله بودن غربال
  • لزوم ترس از بدی‌های پنهان
  • مهربانی و اتمام حجّت خداوند
• روضه
  • فاطمه آمد تا مردم را نجات دهد

جلسه 2: فلسفه غربال

• تشبیه امتحانات به غربال
• غربال تدریجی و با کمال مهربانی است
• برخی آثار دانستن قواعد غربال
• رو شدن بدی‌ها، یکی از فلسفه‌های غربال
  • دو حکمت و فلسفۀ امتحان
  • رو شدن بدی‌ها در امتحانات اجتماعی
  • مسئول بد در جامعه، نمایندۀ بدی‌های جامعه
  • ظلم به فاطمه ریشه در بدیِ جامعه داشت
• روضه
  • تهمت به فاطمه(‌س)، طعنه به علی(‌ع)

جلسه 3: رشدوسبقت خوبان درغربال فتنه ها

• ظهور، محشر صغری
• خطر توقف در شک
  • ماندن در شک، زمینه‌ای برای ریزش
  • توصیۀ امیرالمؤمنین(‌ع)
• حکمت غربال یا فتنه و امتحانات
  • فتنه و امتحان، زمینۀ رشد و سبقت مؤمنان
  • امتحان، راه جدایی خبیث از طیب
  • خبیث رحم ندارد
• روضه
  • پهلوی فاطمه از ظلم بر علی شکست